TIJL (Martinus), in 1825 op 86-jar. leeftijd te Zwolle overl., vestigde zich in 1767 als boekhandelaar in deze stad. Hij was afkomstig van Groningen en is de stichter der firma M. Tijl & Zoon, uitgeefster der Prov. Overijss. en Zwolsche courant aldaar. Hij richtte daar 9 jaar na zijn komst, op aanzoek der toenmalige stedelijke regeering van Zwolle, een boekdrukkerij op. Genoemde courant verscheen het eerst als weekblad, onder den naam Overijsselsch Bekendmakingsblad, op 31 Dec. 1779. Januari 1791 kreeg het den titel Overijsselsche Courant. In 1795, toen de Patriotten aan de regeering waren gekomen, werd den burgers Tijl bevolen hun blad voortaan Zwolsche Courantte noemen. In 1810 moest die titel op hoog bevel veranderd worden in Gazette du Département des Bouches de l' Issel. Het blad verscheen inmiddels in 't Fransch en in 't Hollandsch, tegenover elkander gedrukt. De Gazette verscheen tweemaal in de week en herkreeg aan 't eind van 1813 haar vroegeren naam van Overijsselsche Courant. In 1845 werd die naam gewijzigd in dien van Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant. Verscheen ze aanvankelijk twee-, later (sedert 1859) driemaal per week, in 1869, na de afschaffing van het dagbladzegel, nam zij een plaats onder de dagbladen in.
De kleinzoon van M. Tijl, Jan Jacob Tijl (geb. 25 Feb. 1798 en overl. 23 Febr. 1851), trad in het huwelijk met Rebecka Aleida van Coevorden (1804-1844), uit welk huwelijk 23 Mei 1829 als oudste zoon geboren werd Willem Tijl, en het was onder dezen dat de Zwolsche Courant, tot haar grootsten bloei geraakte en allengs als een der beste onder de kleinere provinciale bladen werd aangemerkt. Willem Tijl, overl. 30 Mrt. 1900, was gehuwd (1853) met Elizabeth Johanna Buisman (1829-1909); uit dezen echt werden één zoon en drie dochters geb. De zoon, Jan Jacob Tijl, geb. 1860, trad 1 Jan. 1889 als deelgenoot in de zaak zijns vaders op en huwde in 1895 Gerda Juchter,uit welk huwelijk één zoon, Willem T., en twee dochters geb. werden.
Genoemde J.J. Tijl trad na den dood zijns vaders ook als hoofd der uitgeversfirma Erven J.J.Tijl op. Van de uitgaven dezer firma moeten o.a. genoemd worden: Alledewerkenvan Jacob Cats, bezogddoor J. van Vloten, metruim400 platen, op staal gebracht door J.W. Kaiser (1858-1862; 2 dln. folio); de Bijdragen tot de Geschiedenis van Overijssel door Mr. J.I. van DoorninckenMr. J. Nanninga Uitterdijk, waarvan 14 dln. het licht zagen, en het kindertijdschrift Jeugd, dat thans zijn 10en
jaargang beleeft. Voorts legde deze firma zich met succes toe op de uitgave van onderscheidene landkaarten, o.a. van Kruyder's Kaarten van Nederland en van Europa, op de uitgave van schoolboeken, schoolplaten, werken van rechtsgeleerden en administratieven aard. enz.
Zie: Nationale Tentoonstelling van het Boek, (Amsterd. 1910) 43, en meer bijzonder voorWillem Tijl (overl. 1900)hetInmemoriamvanDr. Frackers indeProv. Overijss. en Zwolsche Courant van 2 Apr. 1900.
Zuidema
