NBW

Redactie P.C. Molhuysen en PJ. Blok (1914)

Gepubliceerd op 06-05-2022

Reede van nederhorst, gerard van (1)

betekenis & definitie

REEDE VAN NEDERHORST (Gerard van), (1), heer van Nederhorst. Zijn geboortejaar is niet bekend; hij overleed te Utrecht 19 Octob. 1612 en werd met 16

kwartieren in Wittevrouwen begraven; zoon van Goert van R. van Saesveld (2), (kol. 1042), en van Geertruid van Nyenrode.

Hij werd reeds op jeugdigen leeftijd kanunnik van den Dom en 5 Oct. 1575 subdiacon, in welke hoedanigheid hij te Utrecht ook wel heeft gecelebreerd, en verwierf bij zijn huwelijk dispensatie van Mr. Jan van Renesse, officiaal van den bisschop van Utrecht.

Had hij een vrouw van adellijke geboorte getrouwd, dan zou hij Amerongen hebben verkregen; nu maakte zijn vader de heerlijkheid Horst (d.i. Nederhorst) aan Gerrit, misschien alleen bij lijftocht, terwijl de eigendom ervan aan Frederik en zijn zuster Maria was toegewezen. Later heeft hij evenwel eigendomsrechten verkregen. Gerrit woonde vermoedelijk te Utrecht en wel in het huis Beeflandt, hem mede door zijn vader geschonken; werd bij verdrag met zijn broeder wegens de edelen geëligeerd in het eerste lid van staat 3 Mei 1595. Hij deed hiervan afstand 27 Nov. 1611 en verkocht 27 Aug. van dat jaar zijn prebende.

Hij huwde tegen den zin zijner ouders in 1583 met Mechteld Peunis, overl. 4 Aug. 1615; dochter van Jan Peunis ook wel naar zijn geboorteplaats Jan Peunis van Diest genoemd, en van Richerdavan Diest. Een heel schitterend huwelijk was het ook niet. De vader was als vreemdeling in het land gekomen, lange jaren klerk bij eenige advocaten en raadsheeren geweest en pas op het eind van zijn leven procureur van het Hof. v. Utrecht geworden; de moeder was een ‘cousebreyers dogter’.

Uit dit huwelijk sproten vier zoons en negen dochters. Een dezer laatste was reeds een jaar te voren (1582) geboren; het was Jo hanna, over wie Mr. S. Muller Fzn. in Oud HollandXXVII (1909) 20 een belangwekkend artikel schreef, getiteld Een gereformeerde Abdis. De vier zoons waren: Godard, heer van Nederhorst (kol. 1025); Ernst, heer van de Vuursche en Drakestein (kol. 1010); Johan, heer van Renswoude (kol. 1037) en Barend Adolph van Reede tot Nederhorst (kol. 1023). Van de dochters huwdeLucia in1616Ernst van Abcoude van Meerten; Regina in 1616 met Hugo van Zuylen van Nyeveld;Margaretha in 1611 met Hendrik Soudenbalch;Geertruida in 1612 met Dirk van der Does van Noordwijk;Sara in 1622met Adriaan van Rossem; Anna Maria eerst met Thomas Williams en daarna 1630 met Maurice de la Baye; terwijl twee andere dochters Maria en Elisabeth ongehuwd overleden schijnen te zijn.

Op grafzerken en wapenborden en in genealogieën werden de kwartieren van Mechteld Peunis steeds (vervalscht) opgegeven als: van Diest-von Vehlen -Brandenburg - Solms. Men behoort te lezen: Peunis - van Diest - N.N. -ter Borch.Nietalleendevan Reede's,maarookdevan Weede'shebben hun kwartieren op die wijze vervalscht. De zuster van Mechteld, met name Cornelia Peunis, huwde Evert van Weede.

Op het huis Amerongen hangt het portret van dezen Gerard van Reede. Als dit portret zijn beeltenis getrouw weergeeft, moet hij een man van buitengewone schoonheid zijn geweest. Een ander portret hangt op Renswoude (Moes no. 6265). Een portret van Johanna versiert het artikel van Mr. Muller. Dat van Dirk van der Does, zie Moes, Icon. Bat. no. 2033.

Zie: Brock, Naamlijst van Domheeren te Utrecht(hs. Rijksarchief Utrecht), fol 35 verso; v.d. Dussen, Kwartierstaten (art. v. Reede v. Renswoude); Navorscher XXXIII, 289, 511; XXXIV, 165, 532; XXXV, 398; XLII, 58; XLV, 145; XLIX, 367; Jaarb. Ned. Adel, 1892/93, 94; Wapenheraut I, 20; IV, 99; V, 14; VIII, 73, 112; Nyhoffs Bjdr. voor Vaderl. Gesch. en Oudk. 4e Reeks V (1906) 231,476.

Regt

< >