Dochter van de Athcense koning Pandion en zuster van Procne. Zij werd door haar zwager Tereus onteerd, die haar bovendien de tong uitsneed, opdat de schanddaad niet verraden zou worden.
Niettemin deelde Philomela door middel van een kunstig weefsel het gebeurde aan haar zuster mede. Beiden namen nu wraak op Tereus (z Itys), en toen de vrouwen door hem vervolgd werden, veranderden de goden Philomela in een nachtegaal, Procne in een zwaluw en Tereus in een hop. V.a. werd Philomela in een zwaluw veranderd en Procne in een nachtegaal. Bij Romeinse auteurs wordt soms Philomela voorgesteld als de moeder van Itys (Ov.VI,424 e.v.).Zie Pandion, Procne, Tereus, Itys
