Muziek lexicon

Mr. G. Keller en Philip Kruseman (1932)

Gepubliceerd op 15-06-2021

Mixtuur

betekenis & definitie

(lat. Mixtura of Regula mixta, Ital.

Ripieno, Accordo, Fr. en Eng. Mixture, in 't Fransch veelal aangeduid door Plein Jeu), een register in het orgel, dat, met den grondtoon, het octaaf en de kwint mee doet klinken, somtijds de terts, een enkele maal de septime. De bedoeling is duidelijk: het versterken van de voornaamste boventonen. Hieruit volgt echter, dat de M. alleen dan met goed gevolg kan worden toegepast, wanneer die boventonen in den massalen klank kunnen verdwijnen, resp. worden opgenomen, dus: bij een zeer volle registratie. Komen zij zelfstandig naar voren, dan is een „valsch” effect het gevolg. Het sprookje als zou de M. de oudste orgelstem zijn is reeds lang weerlegd, daarentegen mag als vaststaand worden aangenomen, dat in de 12—13e eeuw de orgels nog geene verschillende registers hadden en dus de verschillende pijpen, die bij eenzelfde toets behoorden, steeds allen gelijktijdig aanspraken.

< >