een toetsinstrument van (schijnbaar) orgelkarakter, met vrijtrillende metalen tongen. Het is omstr. 1800 voor het eerst vervaardigd en was al spoedig zeer verbreid; ook werden allerlei variëteiten (meer en minder welgelukt) vervaardigd.
De neiging om méér en verschillender klank te weeg te brengen, deed groote harmoniums ontstaan; zelfs met twee klavieren en voetklavier (pedaal). De klank werd daardoor wel grooter en rijker aan verscheidenheid, maar kon in adel en welluidendheid nimmer dien van het orgel bereiken. Muziek voor kerkorgel gecomponeerd, zal — uitgevoerd op een harmonium — steeds tot mislukking leiden.