ook Stravinsky, Igor (Oranienbaum, bij St.-Petersburg, 1882-New York 1971). Russisch-Amerikaans (sinds 1945) componist, zoon van een baszanger en een pianiste, studeerde eerst rechten, volgde privé muziektheorielessen o.a. bij Rimski-Korssakov (1902-1908).
Het contact (sedert 1907) met de impresario Diaghilev bracht Strawinsky tot het schrijven van enkele revolutionaire scheppingen voor diens Ballets Russes: Petroesjka (1910) en Le sacre du printemps (1913). De première van dit laatste werk veroorzaakte te Parijs een enorm schandaal. Reeds in 1909 was zijn ballet L’oiseau de feu ingeslagen als een bom. Tijdens de Eerste Wereldoorlog woonde hij in Zwitserland. In 1920 vestigde hij zich in Frankrijk: in 1939 in Amerika (Hollywood), waar hij reeds concertreizen had gemaakt als pianist en dirigent van eigen werk.Geen ander componist, behalve Schönberg. heeft op de muziek van de 20ste eeuw (tot 1950) zulk een persoonlijk stempel gedrukt als Strawinsky. Hoewel hij in zijn eerste periode nog door de Russische folklore geïnspireerd werd. waartoe, behalve de reeds genoemde balletten, ook Les noces voor soli. koor, 4 piano's en slagwerk van 1923 behoort, beperkt zich deze invloed vnl. op de keuze van onderwerp en sfeer. Zijn overtuiging dat muziek niets kan uitdrukken, maar uitsluitend een ordening van de tijd door middel van de klank is, resulteert uiteindelijk in een absoluut neoclassicisme, waarin het onpersoonlijke en het cerebrale overheersen en hij ook meesters uit het verleden navolgt. Ondanks de uiterlijke tegenstellingen tussen de verschillende technische stijlen en de uiteenlopende muzikale voorbeelden (G.de Machaut in zijn Mis van 1948, J.S.Bach in het Dumbenon Oaksconcerto van 1938, Mozart in de opera The rake’s progress, 1949-1951, Pergolesi in het ballet Pulcinella, 1919. Weber in Capriccio, de jazzmuziek in Ragtime en het Ebonyconcerto, 1945, en zijn eigen vroeger werk in de symfonie van 1945) is Strawinsky echter ook in deze periode steeds zichzelf gebleven: a-sentimenteel, anti-individueel, klassiek-objectiverend en constructief. Geheel in overeenstemming met zijn behoefte aan ordening, objectieve en abstracte klank heeft hij zich ook de twaalftoontechniek eigen gemaakt, en wel het eerst in zijn Septet (1953), later o.a. in het ballet Agon (1957). het oratorium Threni (1958, klaagzangen van Jeremia) en in Movements for piano and orchestra (1958-1959. polyritmisch, zonder tempo-aanduidingen. alleen met metronoomcijfers). De elektronische muziek had eveneens zijn belangstelling, echter slechts als middel tot expressie, niet als systeem (Pastorale, 1959).
Strawinsky was een zeer produktief en veelzijdig componist die o.a. nog heeft geschreven de uiterst sobere, kleine opera L'histoire du soldat (1918), het opera-oratorium Oedipus rex (1927). de Symphonie des psaumes (1930, koor en orkest), de Symphony in three movements (1945) en In memoriam Dylan Thomas (1954, tenor, strijkkwartet en 2 bazuinen); voorts koor- en kamermuziek en liederen. Van Strawinsky’s werk bestaan vaak twee zettingen: de originele en een herbewerkte (na de Tweede Wereldoorlog). Geschriften, o.m.: Chronique de ma vie (1936), Poétique musicale (1942), Themes and conclusions (1972).
