overgang van de ene naar een andere toonsoort. Men onderscheidt
1. diatonische modulatie, waarbij eenzelfde akkoord in verschillend harmonisch verband gebruikt wordt en als schakel tot de verandering van toonsoort dient (bijv. c-e-g: tonica in C, kan ook zijn dominant in F, of subdominant in G);
2. chromatische modulatie, waarbij door middel van aan de uitgangstoonsoort verstorende chromatische tonen een andere toonsoort wordt bereikt;
3.enharmonische modulatie, waarbij een akkoord door verwisseling van kruisen in mollen of omgekeerd (bijv. fis-ais-cis — ges-bes-des) een andere harmonische functie verkrijgt en dan als uitgangspunt voor een andere toonsoort dient.