Muziekencyclopedie

S. van Ameringen (1962)

Gepubliceerd op 21-04-2020

jazz

betekenis & definitie

omstreeks 1919 in New Orleans tot bloei gekomen muziekcultuur van de Noordamerikaanse negerbevolking. Deze muziekcultuur is ontstaan uit religieuze en wereldlijke liederen en dansen (spiritual, worksong, ragtime en blues).

In de jazz is nog oorspronkelijk Afrikaans materiaal bespeurbaar, voorts geestelijke en wereldlijke uit Europa en Amerika geïmporteerde, muziek. Instrumentaal is de jazz verbonden met de blanke harmonieorkestmuziek. Kenmerkend zijn o.m.: solistische en ensemble-improvisatie, soms op een gegeven melodie, soms over een harmonisch schema: tweedelige maatsoort, sterke nadruk op het metrische element, voor zeer verscheiden bezetting. Oorspronkelijk was deze bezetting zeer bescheiden (vaak harmonium, cornet en banjo); later kwamen er sousafoon en contrabas, piano, volledig slagwerk, gitaren en blaasensembles (o.m. saxofoon) bij. De menselijke stem is tevens een belangrijk component; immers de arme negers bezaten nauwelijks instrumenten. Bij de stijgende belangstelling van ook blanke musici voor jazz, verloor de oorspronkelijke jazz wel aan eigenheid. maar bleek toch vitaal genoeg om te overleven.

Geleidelijk bereikte de jazz als muziek en cultuurfenomeen geheel de Verenigde Staten en ook Europa, de colleges en universiteiten, tot zelfs de conservatoria. Anderzijds was tevens de ontwikkeling merkbaar van oorspronkelijk klaagmuziek tot ontspanningsmuziek. van volksmuziek tot geciviliseerde muziek, met polyritmiek, thematische doorvoering, gecompliceerde vorm- en harmonische schema's. Thans wordt over de gehele wereld de jazzmuziek druk beoefend en is het taboe voor dit soort muziek dat in de socialistische staten bestond, ook verdwenen. Er is niet zo veel gecomponeerd voor jazz of door jazzmusici. Er zijn wel vele bewerkingen. Oorspronkelijk werk werd geleverd o.m. door L.

Armstrong. Count Basie, D.Brubeck, O.CoIeman, J.Coltrane. M.Davis, Duke Ellington, G.Gillespie, B.Goodman, L.Hampton. Ch.Mingus, J.Lewis. Th.Monk, J.R.Morton. G.Mulligan, Ch.

Parker, B.Powell. Dj.Reinhardt. Belangrijke Amerikaanse niet-jazzcomponisten die eveneens jazz componeerden. zijn: I.Berlin, C.Porter, G.Gershwin, J.Kern, R.Rodgers.

< >