De (Herv.) Grote of St.-Catharijnekerk (St.-Catharijnehof 1) heeft een driebeukig schip en een ingebouwde toren van vier geledingen. De eerste vermelding van een kerk dateert uit 1280.
Rond 1333 werd de Catharijnekerk een kapittelkerk. De kleine 13de-eeuwse kerk met recht gesloten koor kreeg in de 14de eeuw een zijkoor; het koor zelf werd rond 1460 vernieuwd. Mogelijk door brand stortte de rond 1417 opgetrokken eerste toren in 1456 in. Tussen 1462 en 1482 kwamen het huidige indrukwekkende laat-gotische schip en de huidige toren tot stand. De geplande, vermoedelijk achtzijdige, torenlantaarn werd niet uitgevoerd. In de toren hangen een door Steven Butendiic gegoten klok (1482), een beiaard met 23 klokken van François Hemony (1660) en klokken van Pieter Bakker (1773) en Cyprianus Crans (1774).
Rond 1495 volgden nog enkele kleine aanpassingen. Van het in 1502 begonnen dwarsschip kwamen slechts de fundamenten gereed. De huidige oostgevel werd in de eerste helft van de 16de eeuw opgetrokken, waarna men in 1632 het oude koor afbrak. Een in 1759 ten behoeve van een kustlicht op de toren aangebrachte achtzijdige koepel werd gesloopt bij de eerste kerkrestauratie in 1895-1901 onder leiding van J.Th.J. Cuypers. Deze restauratie werd overgenomen door J. van Gils en duurde voort tot 1929. Bij de latere restauraties in 1954-'63 en 1987-'88 zijn onder meer alle vensterharnassen vernieuwd.
De zijbeuken zijn gedekt met stenen kruisribgewelven, waarvan de ribben rusten op draagstenen met figuraal beeldhouwwerk. Van de middenschipgewelven zijn alleen de gewelfaanzetten uitgevoerd. De beuken worden gescheiden door forse zuilen met twee rijen verspringende koolbladornamenten in de stijl van de Brabantse gotiek. Daarom wordt het ontwerp wel aan Evert Spoorwater toegeschreven. Van de gebrandschilderde vensters (1911-'16) zijn enkele ontworpen door A.C. Berg; het aan de inname van Den Briel gewijde 1 aprilvenster (1918) is van L.F.
Asperslagh. Tot de inventaris behoren niet alleen tekstborden van het koopmansgilde (1597), het kleermakersgilde (1598), het timmermansgilde (1683) en een fors Tiengebodenbord (1677), maar ook een preekstoel met Lodewijk XVI-snijwerk en doophek (1778), ontworpen door Johannes van Westenhout, en een door W.H. Kam gebouwd orgel (1853). Verder bevat de kerk een marmeren graftombe voor de luitenant-admiraal Philips van Almonde († 1711) en diverse grafzerken, waaronder de kruisvormig verhoogde zerk voor burgemeester Mathijs Wittesz. († 1482) en de interessante grafzerken voor stadstimmerman Maerten Cornelisz Paeyse († 1638) en voor Eduwart Goutsmit († 1681).
De voorm. (Herv.) Kleine of St.-Jacobskerk in Brielle De voorm. (Herv.) Kleine of St.-Jacobskerk (Voorstraat 86) is een wit gepleisterde eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een geveltoren met achtzijdige naaldspits.
Gebouwd in de eerste helft van de 15de eeuw als kapel van het St.-Jacobsgasthuis diende het gebouw van 1585 tot 1616 als kerk voor het Engelse garnizoen en vanaf 1652 als Waalse kerk. De geveltoren kreeg in 1611 de huidige spits en in 1696 wijzerplaten en een door Adriaen Dop gegoten klok. Het bijbehorende gasthuis werd in 1665 opgeheven. Vanaf 1826 was de kerk bij de hervormde gemeente in gebruik en uit die tijd dateren de vensters in de voorgevel. Na een ingrijpende restauratie in 1985-'87 herbergt het gebouw nu een huisartsenpraktijk.
