Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Boerderijen in Everdingen

betekenis & definitie

Boerderijen. In en om het dorp liggen verschillende waardevolle boerderijen.

Bij de boerderij Essensteyn (Lekdijk 5-7) stamt het opvallend grote voorhuis, met aan weerszijden een kelder en opkamer, uit de 17de eeuw. Het schuurgedeelte is rond 1960 afgebroken. Het bijna vierkante, later gepleisterde, voorhuis van de in 1980 gerestaureerde boerderij Rustenburg (Lekdijk 15) werd gezien de houtconstructies gebouwd rond 1600. Bij een grote verbouwing in 1782 (jaartalankers) heeft men de kap verhoogd en het schuurgedeelte met groot overstekend achterschild vernieuwd. In opzet 17de-eeuws zijn verder de boerderijen Diefdijk 23 en Lekdijk 47. Veel jonger zijn de langhuisboerderijen Tienhovenseweg 15 (circa 1875) en Tienhoven (Tienhovenseweg 27; 1888), en de met decoratief metselwerk en mooie windveren versierde langhuisboerderijen Tienhovenseweg 13 (1892) en Vreden Hof (Lekdijk 11; circa 1905).

De Diefdijk ten oosten van Everdingen werd in 1284 op de grens van Holland en Gelre opgeworpen als waterscheiding. Na een doorbraak in 1573 (Wiel van Bassa bij Schoonrewoerd) kreeg de dijk in 1587 zijn huidige hoogte. Vanaf 1672 was hij de oostgrens van het inundatiegebied van de Oude Hollandse Waterlinie en na 1815 de westelijke begrenzing van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

Het voorm. fort Everdingen op de kruising van de Diefdijk met de zuidelijke Lekdijk werd in 1842-'45 aangelegd ter verdediging van het Lekacces als een vierhoekig omgracht verdedigingswerk met bastions. In 1845-'47 verrees een omgrachte en omwalde ronde bomvrije toren, waaraan in 1875 aan de noordoostzijde een contrescarp-galerij werd toegevoegd. De in 1874 aangelegde inundatiesluis (gewijzigd 1885) heeft drie doorlaten. In 1877 zijn vijf bomvrije gebouwen, een wachterswoning en twee artillerieloodsen toegevoegd.

In 1936 zijn aan de oostzijde van de dijk enkele betonnen VIS-kazematten gebouwd en in 1938-'40 enkele groepsschuilplaatsen. Ten behoeve van de rijksweg A2 heeft men in 1935-'36 bij Zijderveld een coupure in de dijk gemaakt, bestaande uit twee grote en twee kleine openingen die met stalen schuiven en schotbalken kunnen worden afgesloten.

< >