Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Boerderijen in Bodegraven

betekenis & definitie

Boerderijen. Binnen en buiten de dorpskern liggen langs de Oude Rijn diverse waardevolle boerderijen.

Een 17de-eeuwse oorsprong heeft de boerderij met dwars geplaatst voorhuis Paardenburgh (Dammekant 2), die is voorzien van een deels onderkelderd woonhuis uit 1648 (wapensteen) met omlijste ingangspartij. Ernaast staat een met riet gedekt 18de-eeuws zomerhuis. Uit de 17de eeuw stamt ook de boerderij Kruidenburg (Dammekant 38), waarvan het gepleisterde woonhuisgedeelte is voorzien van een kelder met graatgewelven en een hoog zadeldak tussen puntgevels. De hallenhuisboerderij Heining en Dam (Noordzijde 14; circa 1700) heeft een rieten wolfdak en opvallend lage zijgevels.

Voorbeelden van 18de-eeuwse hallenhuisboerderijen zijn Halfwegen (Dammekant 28), Sterre Schans (Noordzijde 135; met zomerhuis) en de wit gepleisterde langhuisboerderijen Klein Kruidenburg (Dammekant 22) en Schanszicht (Noordzijde 130; met kelder en opkamer); de drie laatste voorbeelden zijn gewijzigd in de 19de eeuw. Boerderij Zomerlust (Zuidzijde 27; circa 1750) heeft een blokvormig woongedeelte voorzien van een omlijste ingangspartij met Lodewijk XIV-details. Bij de herenboerderij Rhijnleve (Zuidzijde 50; circa 1760) is het blokvormige woongedeelte deels onderkelderd en deels voorzien van een mezzanino. De ingangspartij vertoont snijwerk in Lodewijk XV-stijl.

Opvallend is de boerderij De Hummeburgh (Noordstraat 70-74; circa 1850) met haar tweebeukige woonhuis achter een brede ingezwenkte lijstgevel. Ingezwenkte lijstgevels hebben ook de boerderijen Zuidzijde 71 (met zomerhuis), Buitenkerk 53 en Leeuwendeel (Zuidzijde 28), alle uit de tweede helft van de 19de eeuw. Andere opvallende boerderijen uit circa 1875 zijn de met keperboogvensters uitgevoerde boerderij Dammekant 20, de gepleisterde boerderij Buitenkerk (Buitenkerk 61) met rijk bewerkte daklijst, en de boerderij Zuidzijde 125 met een van neorenaissance-details voorziene stal. Rond 1910 in kalkzandsteen gebouwd zijn de boerderijen Zuidzijde 12 en Buitenkerk 70.

< >