Gepubliceerd op 02-01-2020

Huis Groeneveld in Baarn

betekenis & definitie

(Groeneveld 2). Op de plaats van een oudere hofstede liet Marcus Mamuchet in 1702 een vrijwel vierkant landhuis bouwen.

Dit huis bestond uit een souterrain, bel-etage en verdieping. Het was voorzien van een omlopend schilddak met schoorstenen op de hoeken.

In 1735 kwam Groeneveld in handen van Cornelis Hasselaer.Zijn zoon Peter liet het pand vóór 1746 verbouwen, mogelijk naar plannen van J. van der Streng en J. van Logteren. Daarbij werd het voorste deel van het hoofdgebouw verbreed door het aanbouwen van naar voren gebogen vleugels in dezelfde stijl en van dezelfde hoogte. Lage muren, voorzien van poorten, verbonden de vleugels met de al bestaande bouwhuizen. Omstreeks 1790 kregen de schuifvensters van de voorgevel en van de bouwhuizen een grotere roedenverdeling. In 1978-'82 vond een restauratie van het geheel plaats, waarna het Nationaal Centrum voor Bos, Natuur en Landschap een onderkomen vond op Groeneveld.

Zowel het oudste gedeelte van het hoofdgebouw als de aangebouwde vleugels hebben geblokte hoekpilasters. Aan de voorzijde springt de middelste travee enigszins naar voren; de Lodewijk XIV-ingangspartij wordt bekroond door een gekroond wapen, liggende beelden die Vrede en Oorlog symboliseren en een zonnewijzer.

In het interieur wordt de gang, die midden door het gebouw loopt, door pilasters en plafondbanden in compartimenten verdeeld. De rijke stucversieringen van de dessus-de-portes en de plafonddelen vertonen zowel Lodewijk XIVals Lodewijk XV-motieven. Tegenover het trappenhuis bevindt zich een nis met het beeld van Neptunus. De trapleuningen in Lodewijk XIV-stijl zijn nu van kunststof. Op het vierkante trappenhuis rust een met stucwerk versierde lichtkoepel. In de grote zaal links van de ingang, tegenwoordig Mamuchetzaal genoemd, kwamen bij de restauratie de oorspronkelijke wandbeschilderingen tevoorschijn: arcadische landschappen met ruïnes, herders, boeren en een amazone, en voorts twee portretten.

De beide bouwhuizen dateren van omstreeks 1702. De middengedeelten, aan de voorzijde geleed door geblokte pilasters, kregen bij de restauratie weer het oorspronkelijk aanwezige zuilenportiek met balustrade. Ook herstelde men het voorplein met de kademuren, het smeedijzeren toegangshek en de brug. Het zuidelijke gebouw is een koetshuis, het noordelijke een oranjerie.

Het geheel ligt in een omstreeks 1700 aangelegd, maar later verkleind park, dat zich vooral in de lengterichting naar het Gooi uitstrekt. Van de oorspronkelijke, formele aanleg resteren nog enkele elementen, zoals de in de as van het huis gelegen oprijlaan. De eerste landschappelijke veranderingen werden in 1787 uitgevoerd naar plannen van J.G. Michaël en kregen in 1836 in het ontwerp van J.D. Zocher jr. een verdere uitwerking. Nabij de Ravensteinselaan ligt een uit omstreeks 1836 daterende ijskelder met bakstenen koepelgewelf.

Van de boerderij ‘De Ossestal’ (Groeneveld 1) is het symmetrische woongedeelte aan het begin van de 18de eeuw in opdracht van Marcus Mamuchet gebouwd als jagershuis. Het boerderijgedeelte, met middenlangsdeel, voegde men later in die eeuw toe. De boerderij is in 1977 ingrijpend gerestaureerd.

< >