Gepubliceerd op 02-01-2020

De Herv. kerk in Werkhoven

betekenis & definitie

(Brink 5), oorspronkelijk aan St.-Steven gewijd, is een wit gepleisterd, ten dele tufstenen, zaalkerkje met westtoren. De romaanse tufstenen toren dateert vermoedelijk uit de 13de eeuw.

De eerste geleding wordt afgesloten door een fries van kleine rondbogen, de tweede door een diamantkopfries en een waterlijst. De derde geleding, die ongeveer even hoog is als de twee eronder samen, heeft aan drie zijden lisenen.Deze gaan op ongeveer driekwart hoogte over in een fries van grotere rondbogen; halverwege loopt binnen het spaarveld een fries van keperbogen, waaronder zich een middenliseen bevindt. Boven de in de 16de eeuw gewijzigde galmgaten zit een rond venster. De toren heeft een klok van Steven Butendiic uit 1480, geschonken door de heer van Beverweerd. In het boogveld boven de ingang herdenken een wapen en een inscriptie het herstel van de toren in 1862.

De kerk werd in 1830 door de Utrechtse stadsarchitect F.C.E. van Embden verbouwd. Hij liet het 15de-eeuwse, gotische koor slopen, de muren van het oorspronkelijke romaanse schip verlagen en bepleisteren en het aanwezige zadeldak van het schip vervangen door een mansardedak. Op de plaats van het afgebroken koor verrees in 1902 de huidige consistorie. Bij de restauratie van de kerk in 1995-'96 bleek dat de toren geruime tijd later tegen het schip moet zijn gebouwd, zodat de kerk waarschijnlijk uit de 12de eeuw dateert. Bovendien kwam onder de pleisterlaag een tufstenen noordmuur met een oude ingang te voorschijn; de latei en de deurposten hiervan bestonden uit romaanse sarcofaagdekselfragmenten van rode zandsteen. Een dergelijke deksel zit nog in de vloer van een van de ruimten van het in 1861 gebouwde lijkbaarhuisje.

Inwendig heeft de kerk een houten tongewelf en een spitsboogvormige nis in de oostwand, de vroegere gotische triomfboog. De preekstoel en de herenbanken, versierd met enig snijwerk, dateren uit 1680. Voorts zijn er een gietijzeren doopvont en een in 1862 door J.J. Vollebregt & Zoon te Utrecht vervaardigd balustrade-orgel.

< >