Woonhuizen. Het stadsbeeld van Ootmarsum wordt in belangrijke mate bepaald door een groot aantal in vakwerk opgetrokken, voornamelijk eenbeukige, akkerburgerhuizen, waarvan de oudste dateren uit de 16de eeuw.
Zeldzaam zijn de vakwerkpanden met verdieping, zoals het diepe huis Marktstraat 7-9. Het houtskelet van nummer 9 dateert uit 1586.
In de 19de eeuw werd dit huis verenigd met nummer 7, dat in 1613 werd gebouwd als eenlaags pand en in 1637-'38 een verdieping in vakwerk kreeg. De overige oude huizen zijn eenlaags.
Het in 1532 gebouwde diepe pand Kerkplein 10 heeft bakstenen gevels, een houten topgevel en een getoogde houten inrijpoort. Ganzenmarkt 11 is een in vakwerk opgetrokken diep pand uit 1552 met een in de 20ste eeuw vernieuwde voorgevel.
Keerweer 2 (vroeger Kloosterstraat 1) is een breed vakwerkhuis uit 1562, met aan de achterzijde een inrijpoort met niendeurboog voorzien van een spreuk en het jaartal ‘1658’. Andere 16de-eeuwse voorbeelden zijn Grotestraat 13 (omstreeks 1589) en Grotestraat 15 (omstreeks 1590).
Het laatste pand werd omstreeks 1800 verbouwd in opdracht van de familie Van Bevervoorde en eind 19de eeuw voorzien van een nieuwe lijstgevel. Tijdens het Twaalfjarig Bestand verrezen de huizen Ganzenmarkt 3 (1612) en Ganzenmarkt 22 (1616).
Marktstraat 4 is een breed pand met vakwerkzijgevels; de daksporen dateren uit 1639.Een beperkt aantal panden kreeg een bakstenen voorgevel. Het Cremershuis (Marktstraat 3), een tweebeukig diep huis met houtskelet, werd omstreeks 1623 gebouwd. Het achterhuis is afgescheiden en deels onderkelderd. De zijwanden zijn uitgevoerd in vakwerk. Het echtpaar Cremer-Dreesman liet in 1656 een fraaie maniëristische gevel optrekken, uitgevoerd in baksteen en zandsteen met forse klauwstukken en een topfronton. De pui bevat een zandstenen inrijpoort die toegang geeft tot het voorhuis.
Het diepe huis Marktstraat 8 heeft een houtskelet en vakwerkzijwanden uit 1608. De voorgevel is in 1747 in steen vernieuwd als een ingezwenkte halsgevel met zandstenen aanzetkrullen, lijsten en halfrond fronton.
Het hoekpand Markt 3 kreeg in de tweede helft van de 18de eeuw een ingezwenkte gevel met zandstenen aanzetkrullen en lijsten. In 1948 werd de begane grond beklampt. Het diepe Drostehuis (Walstraat 1) is opgebouwd met houtskelet en zijgevels in vakwerk. Het achterhuis is in de loop van de tijd afgescheiden en deels onderkelderd. Omstreeks 1780 kreeg het pand een bakstenen voorgevel met afgeknotte halsgevel, voorzien van gebeeldhouwde klauwstukken. De ingang met bovenlicht bezit een pilasteromlijsting.
De achtergevel is in de eerste helft van de 19de eeuw in steen vernieuwd. Laat-19de-eeuws zijn de gepleisterde lijstgevel van het brede hoekpand Markt 4 en het in 1889 naar plannen van A.L. Clemens verbouwde huis Molenstraat 2, dat nog een oudere kern bezit.
