(Hoogstraat 43-45) is een smal pand met aan beide zijden een risaliet met ingang. Het neoclassicistische gebouw is omstreeks 1880 gebouwd, mogelijk naar plannen van J.
Moll en draagt het opschrift ‘Post- en telegraafkantoor’. Woonhuizen. Verspreid door de stad staat een flink aantal belangwekkende huizen, waarvan de oudste in de Ridderstraat en Hoogstraat.
Langs de grachten en vooral de schilderachtige Heerengracht zijn veel 17de-eeuwse diepe en dwarse huizen te vinden.Hoogstraat 12 is een in opzet 15de-eeuws onderkelderd pand met een hoog voorhuis en een achterhuis met insteek. Het voorhuis heeft een balklaag met sleutelstukken die voorzien zijn van peerkraalmotieven. De kelder onder het voorgedeelte heeft kruisgewelven op een middenpijler met achtzijdige schacht. Het is het geboortehuis van Kiliaen van Rensselaer (1586-1643), stichter van het huidige Rensselaerswijck aan de Hudson (VS). Bij een ingrijpende verbouwing in de jaren dertig van de 17de eeuw kreeg het huis aan de voorzijde een nieuwe schoudergevel en een nieuwe kelder met tongewelf onder het achterhuis. In de tweede helft van de 18de eeuw voorzag men het achterhuis van nieuwe ramen.
Het pand is in 1959-'61 gerestaureerd door Ph. Bolt. Het dubbelpand Ridderstraat 40-42 bestaat in de kern uit twee laat-middeleeuwse huizen. Nummer 42 heeft aan de voorzijde een kelder met ribloze kruisgewelven op een middenpijler met achtzijdige schacht; deze dateert uit de tweede helft van de 15de eeuw. In het interieur bevindt zich verder een gangpoortje met ionische pilasters uit het midden van de 17de eeuw. Beide panden kregen in het derde kwart van de 19de eeuw een nieuwe voorgevel en een nieuwe dwarse kap aan de voorzijde.
Hoogstraat 40 is een ten dele onderkelderd pand met voor- en achterhuis. Het voorhuis, met enkelvoudige balklaag voorzien van ojiefvormig geprofileerde consoles, stamt uit de eerste helft van de 16de eeuw. In de 19de eeuw is het met een verdieping verhoogd. Het forse, dwarse pand Heerengracht 16 stamt waarschijnlijk nog uit het eind van de 16de eeuw. Het is lange tijd in bezit geweest van het geslacht Mulert en later was het de woning van diverse hoogschouten. De huidige lijstgevel dateert uit het begin van de 19de eeuw.
De huizen Heerengracht 6-8 hebben topgevels met in- en uitgezwenkte zijkanten, die getuige de jaartalsteen van nummer 6 dateren van 1593 en kort daarna. Ze zijn recentelijk sterk gerestaureerd en herbouwd.
Veel huizen in Hasselt stammen uit de 17de eeuw; de meeste zijn later van hun topgevel ontdaan. De voorgevel van Brouwersgracht 16, met zijn fraaie lelie-ankers en metselmozaïek in de boogvullingen, is een gaaf voorbeeld van een vroeg-17de-eeuwse trapgevel. Ook Hoogstraat 67 heeft een trapgevel uit die tijd, maar hier is het bovenstuk gerestaureerd. Eenvoudige schoudergevels zijn Hofstraat 22 (1613) en Heerengracht 1. Het lange pand met schoudergevel Rosmolenstraat 3-5 werd in 1618 gebouwd als straathofje en biedt na restauratie plaats aan drie woningen, met behoud van de oorspronkelijke zeven deuren. Andere in opzet 17de-eeuwse panden zijn: Hofstraat 24 (1611), Hoogstraat 24 (1611), Nieuwstraat 7 (1627) en de drie afgewolfde panden Prinsengracht 17-19.
Ook zonder top, maar met midden-17de-eeuwse pilasterdetails in de voorgevel is het huis Ridderstraat 1. Karakteristiek voor Hasselt zijn de 17de- en 18de-eeuwse dwarse eenlaags panden, die vaak meerdere woningen herbergen. Het onderkelderde pand 't Hoge Huijs (Heerengracht 27) uit het begin van de 17de eeuw is hier een vroeg voorbeeld van. Andere voorbeelden zijn: Baangracht 14-20, Heerengracht 25-26, Markt 2 (omstreeks 1800), Prinsengracht 8 en Prinsengracht 9-10. Het laatstgenoemde pand is lange tijd een stadsboerderij geweest. In de 18de eeuw heeft men in Hasselt weinig gebouwd.
Alleen de klokgevel Prinsengracht 3 dateert uit de tweede helft van die eeuw.
Door het relatief grote bestand aan oudere panden kwam in het begin van de 19de eeuw ook weinig nieuwbouw tot stand. Wel werden enkele panden verbouwd, met als belangrijkste voorbeeld Hoogstraat 49, de voorm. stadsburgerschool. Dit statige pand met rechte kroonlijst werd in 1802 verbouwd tot Franse kostschool. Het vormde samen met Hoogstraat 51-53 en Hoogstraat 40-44 één scholencomplex. Hoogstraat 42 heeft vroeg-19de-eeuwse empire-schuifvensters met geteld geld. Andere panden die in die tijd werden verbouwd zijn: Hoogstraat 57, Hoogstraat 10 en Hoogstraat 8; de laatste heeft empire-schuifvensters met waaierzwikken en een omstreeks 1860 aangebrachte winkelpui.
De jongere bouwkunst is in Hasselt spaarzaam vertegenwoordigd.
Vermeldenswaardig zijn de winkelpui van Markt 4 (omstreeks 1880), het woon- en winkelpand Hoogstraat 16 in neorenaissance-vormen (omstreeks 1905), het woonhuis annex bedrijf Ridderstraat 38 (omstreeks 1910) en de jugendstil-panden Ridderstraat 13-15 (omstreeks 1910).
