Huis Almelo (Gravenallee 1-5), een reeds in 1318 vermeld kasteel, bestaat uit een omgracht U-vormig gebouw rond een naar het voorplein geopende binnenplaats. Dit gebouw kwam in 1650-'52 tot stand voor Zeger van Rechteren, waarschijnlijk met gebruikmaking van een oudere kern.
De voor- en de pleingevels van het U-vormige deel zijn voorzien van zandstenen banden. De meer achterwaarts gelegen frontgevel heeft kolossale ionische pilasters en een gebroken fronton.
Het gebouw werd getuige jaartalankers verbouwd in 1778 en 1883. Bij die laatste verbouwing heeft men naar ontwerp van G. te Riele een deel van de binnenplaats opgevuld met een vierkant paviljoen met omgaand schilddak, waardoor het mogelijk werd gelijkvloers een hal te situeren.
Verder is toen de pilastergevel naar voren verplaatst.Het huidige interieur dankt zijn aanzien voornamelijk aan de grondige verbouwing in 1883-'85. Uit deze periode dateren onder andere de stucwerkplafonds en betimmeringen in neorococo-stijl, de marmeren vloer, het smeedijzeren hekwerk in de monumentale hal en het beschilderde plafondstuk in de bibliotheek. Er zijn enkele oudere schouwen, deels van elders afkomstig. In de eetkamer is velours d'Utrecht aangebracht, afkomstig uit het Mauritshuis te Den Haag. Een 18de-eeuws beschilderd behangsel draagt de voorstelling van Huis Almelo vóór de verbouwing. Het huis is ook in 1908 en 1953 inwendig verbouwd.
Aan weerszijden van het omgrachte voorplein staan langgerekte bouwhuizen met schilddaken uit respectievelijk 1670 en 1695. Deze zijn evenwel in 1908 en 1930 vrijwel geheel nieuw opgetrokken naar plannen van M.H. Krabshuis. Het geometrische lanenstelsel om het huis zal in opzet uit de 17de eeuw dateren. De Gravenallee kwam omstreeks 1700 tot stand. Binnen de rechtlijnige aanleg werd omstreeks 1820 een landschapspark naar ontwerp van G.A.
Blum aangelegd, waarvoor de grachten tot grillig gevormde waterpartijen werden vergraven. Het toegangshek aan het begin van de Gravenallee heeft vroeg-18de-eeuwse zandstenen hekpijlers met gebeeldhouwde sierelementen.
In het park staat bij de noordelijke buitengracht de oranjerie, een neoclassicistisch gebouw met twee zijvleugels uit omstreeks 1824, met een waarschijnlijk 18de-eeuws middendeel. Het voorm. tolhuis annex herberg 't Jagertje (Gravenallee 18) is omstreeks 1850 gebouwd voor de particuliere tolheffing van de graaf van Rechteren Limpurg van het Huis Almelo aan de verharde Gravenallee. Een tegen de muur aangebracht tolbord herinnert aan deze tol, die tot 1934 is geheven. Het rentmeestershuis (Gravenallee 10) is een eenlaags pand in eclectische stijl uit omstreeks 1870. Het eenlaagse jachthuis (Gravenallee 9) dateert van omstreeks 1880. Ten oosten van het kasteel ligt een 18de-eeuws hovencomplex met kleine tuintjes en twee theekoepels. Waarschijnlijk uit de eerste helft van de 19de eeuw stamt een klein bakstenen theehuisje met zadeldak met hoger gelegen verblijfsruimte.
Waarschijnlijk laat-19de-eeuws is een zeskantige koepel met laag souterrain en ver overstekend, gebogen tentdak. De kasteelboerderij (Gravenallee 14) is een boerderij van het kop-romp-type, gebouwd in 1939 naar ontwerp van J. Jans.
