Een in 1863 naar ontwerp van J.E. van den Arend gebouwde opleidingsschool voor jongens werd in 1879 ingericht als Stedelijk Gymnasium (Prinsenhof 3) [52].
Dit eclectische schoolgebouw werd in 1923-'24 naar plannen van J.W.E. Buys in zakelijk-expressionistische vormen uitgebreid tot een L-vormig complex (deels verhoogd in 1928). Het oude gebouw kreeg in 1924 een nieuwe aula. Van den Arend ontwierp ook de ertegenover gelegen voorm. Hogere Burger School (Jacobijnestraat 24) [53]. Dit eclectische schoolgebouw uit 1864 doet sinds 1991 dienst als dependance van het gymnasium. Stadsarchitect J.
Leijh leverde het sterk neoclassicistisch geïnspireerde eclectische ontwerp van de voorm. Gemeenteschool voor Meisjes (Prins Hendrikstraat 1; 1881) [54]. Dit blokvormige gebouw heeft een geprononceerd middenrisaliet en een ingangsportaal met fronton en dorische halfzuilen. Vlakbij staat de door Leijh ontworpen voorm. Gemeenteschool voor Jongens (Wilhelminastraat 43a; 1882) [55], eveneens in neoclassicistische vormen met eclectische details. Het natuurstenen middenrisaliet wordt gedekt door een fronton met daarin het oude timpaan van de Kennemerpoort (1678, Abraham Snellaert).
Het schoolgebouw van de voorm. Inrichting van Bijzonder Onderwijs voor Katholieke Meisjes (Koningstraat 20) [56] kreeg zijn huidige opvallende eclectische vorm in 1881-'82 naar plannen van J.B. Groenen. De hier ingerichte school annex klooster heeft tot 1965 dienst gedaan. Ter plaatse stond oorspronkelijk een middeleeuws huis, dat eind 16de eeuw werd verbouwd door Johan van Beyeren van Schagen (‘Huis van Schagen’). Het dorische poortje met zijlichten, balustrade en achterliggende overwelfde galerij hoort bij een verbouwing in 1631 voor Andries en Zacharias Hooftman. De galerij werd in 1881-'82 naar achteren doorgetrokken naar een neogotische kapel (gesloopt bij recente renovatie).
Onder supervisie van L.C. Dumont (Dienst Openbare Werken) kwamen het forse neorenaissance-gebouw van de voorm. Hogere Burger School B (Oude Zijlvest 27; 1906) [57] en het in rationalistische vormen uitgevoerde bredere en hogere gebouw van de Hogere Burger School A (Zijlvest 25a; 1912-'14) [58] tot stand. Beide scholen dragen het stadswapen en het middenrisaliet bij de H.B.S.-A wordt bekroond door twee grote beelden. Een combinatie van rationalistische vormen en neorenaissance-elementen vertoont het brede schoolgebouw met risalieten en toren (achter) van de voorm. Rijkskweekschool voor Onderwijzers (Leidsevaart 220; 1913-'15, J.A.W.
Vrijman). Sinds 1993 is het in gebruik bij de Volksuniversiteit. De voorm. Middelbare Technische School (Verspronckweg 150; circa 1920, P. Doorn) is een grote U-vormige school in Nieuw Historiserende vormen. Achter is de school na de oorlog uitgebreid.
Een naoorlogse achterbouw heeft ook het Chr. Lyceum (Zuider Emmakade 43), waarvan de voorbouw uit 1925 een krachtig kubistisch-expressionistisch middenrisaliet met ingangspartij bezit.
De door D. Greiner ontworpen uitbreiding in 1934-'35 van de voorm. Haarlemse Huishoud- en Industrieschool (Voorhelmstraat 25) is uitgevoerd in functionalistische stijl met decoraties in expressionistische vormen. Het oudere schoolgedeelte uit 1903 (S. Roog) is nog herkenbaar aan de zijde van de Schneevoogtstraat.
