Monumenten in Nederland: Noord-Brabant

Ton Kappelhof, Chris Kolman, Ben Kooij, Ben Olde Meierink, Nelleke Reijs en Ronald Stenvert (1997)

Gepubliceerd op 02-01-2020

De Waalse kerk in Breda

betekenis & definitie

De Waalse kerk (Catharinastraat 83), oorspronkelijk de R.K. St.-Wendelinuskapel, is een eenbeukig gotisch gebouw met driezijdige koorsluiting en ligt met de nok evenwijdig aan de straat.

De kerk werd omstreeks 1429 als devotiekapel gesticht door Johanna van Polanen, echtgenote van Engelbrecht I van Nassau, en in 1440 in gebruik genomen. Bij de grote stadsbrand van 1534 brandde de kapel uit, waarna de venstertraceringen, de kappen en de kruisribgewelven vernieuwd zullen zijn. De herbouw moet in 1536 zijn voltooiing hebben bereikt.

Toen heeft men de kapel beschikbaar gesteld aan de begijnen, die het middeleeuwse begijnhof nabij het kasteel moesten verlaten. Aan de noordzijde van de kapel richtten zij een nieuw begijnhof in. In 1590 werd het gebouw Waalse kerk en dat is het met een onderbreking van 1625 tot 1649 tot op heden gebleven. De oorspronkelijke toegang aan de westzijde, die alleen via het begijnhof bereikbaar was, werd dichtgemetseld en vervangen door een nieuwe ingang aan de zuidzijde.

In de kerk bevinden zich gebeeldhouwde sluitstenen die de brand van 1534 hebben overleefd. In 1761-'63 werd het door Caspar en Ludwig König gebouwde orgel geplaatst. Uit deze tijd dateren ook de galerijen langs zuid-, west- en noordzijde van de kerk. Tijdens een restauratie in 1978-'83 heeft men de oude toegangsdeur teruggevonden. Deze bleek een prachtig gesneden naald te bevatten met onder meer een beeldje van de H. Catharina, patrones van de begijnen. Van het meubilair is de preekstoel vroeg-17de-eeuws; de eiken banken, het Credobord en het Tien Gebodenbord dateren uit 1682.

< >