Monumenten in Nederland: Noord-Brabant

Ton Kappelhof, Chris Kolman, Ben Kooij, Ben Olde Meierink, Nelleke Reijs en Ronald Stenvert (1997)

Gepubliceerd op 02-01-2020

De R.K. kerk St.-Antonius Abt in Terheijden

betekenis & definitie

De R.K. kerk St.-Antonius Abt (Marktstraat 2) is een laat-gotische kruisbasiliek met ingebouwde westtoren en vijfzijdig gesloten koor.

De toren van twee geledingen en met een veelhoekig traptorentje kwam in de 15de eeuw tot stand. Koor en transept dateren uit omstreeks 1500; zij hebben rijk gedetailleerde, rijzige steunberen met natuursteen banden. Het schip werd in 1542-'46 gebouwd, waarbij men de zijbeuken doortrok langs de oudere toren. In 1876-'78 restaureerde P.J.H. Cuypers de kerk. Hij verving de houten tongewelven van koor, transept en zijbeuken door stenen gewelven.

Bij een brand in 1922 gingen alle kappen en gewelven echter verloren, evenals de door Cuypers toegevoegde houten torengeleding. Bij het herstel kreeg de hele kerk weer houten tongewelven. In 1944 liep het gebouw opnieuw schade op aan de kappen; deze werden in 1949 hersteld, waarbij ook het weggeschoten traptorentje van de kerktoren werd herbouwd.

Het interieur heeft ronde kolommen met koolbladkapitelen; de colonnetten en kraagstenen van de 19de-eeuwse overwelving zijn nog aanwezig. Tot de inventaris behoren een koperen lichtkroon met vrouwenbeeldje en drakenkop (15de eeuw), een laat-gotisch Antoniusbeeld en twee barokke beelden, voorstellende Johannes Nepomuk en Antonius Abt.

< >