Woonhuizen. De oudere bebouwing van Oost-Vlieland bevindt zich langs de Dorpsstraat.
Het belangrijkste huis is het Tromphuis (Dorpsstraat 99), vroeger ‘Landtshuys’ genoemd, een in opzet diep pand met dwars voorhuis en onderkelderd rechterdeel. Het diepe linkerdeel heeft aan de zuidzijde een uitgebouwde kamer.
Het kort na 1575 gebouwde huis diende van 1596 tot 1795 als werfkantoor van de Admiraliteit van Amsterdam en het Noorderkwartier. Het is waarschijnlijk zowel in het begin als in het midden van de 17de eeuw uitgebreid en werd verder in de 18de en 19de eeuw gewijzigd.
In 1896 kwam het in bezit van de schilderes van zeegezichten Betzy Akersloot-Berg. Na de restauratie door A.
Baart in 1958-'59 werd het als museum ingericht. Belangwekkend is de blauwe tegelkamer, waarvan de tegels in 1958 zijn aangevuld met interieuronderdelen uit Workum.Eén van de weinige tweelaags huizen in het dorp is Dorpsstraat 81. Dit onderkelderde diepe huis heeft een vermoedelijk 17de-eeuwse kern. De meeste andere Vlielandse huizen zijn diepe eenlaagspanden. Goed bewaarde 17de-eeuwse voorbeelden zijn Dorpsstraat 90 (1662) met tuitgevel en Dorpsstraat 92 met trapgevel. Gepleisterde tuitgevels hebben Dorpsstraat 109 en 146 (gedateerd 1678). Huizen met afgeknotte topgevels en een oudere kern zijn: Dorpsstraat 29, 139 (1661) 140 en 147.
Enkele in de kern mogelijk 17de-eeuwse huizen hebben een houten voorschot met topmakelaar, te weten: Dorpsstraat 48, 60, 133 en 188. Een 18de-eeuwse kern is mogelijk te vinden in de dwarse huizen Dorpsstraat 4-6 en Dorpsstraat 176.
Vergelijkbaar in vorm zijn Dorpsstraat 16 (1878) en Dorpsstraat 143-145 (circa 1900).
Met het in 1898 in chaletstijl uitgevoerde huis Dorpsstraat 5 kwam de woningbouw sinds lange tijd weer op gang. Dorpsstraat 130 (circa 1905) refereert met zijn tuitgevel aan de 17de-eeuwse Vlielandse huizen. Van een klokgevel voorzien is Dorpsstraat 141 (circa 1905). Voorbeelden met gezwenkte gevels zijn: Dorpsstraat 28-30 (circa 1910), Dorpsstraat 41 (circa 1910) en Dorpsstraat 85 (1915). Niet eilands van karakter zijn de dubbele woning Dorpsstraat 91-93 (1915) en de eenlaags loodswoningen (Havenweg 10-14; 1919). Burgemeester F.
Rab liet in 1938 in traditionalistische vormen het opvallend grote huis Dorpsstraat 47 bouwen. Van 1959 tot 1988 diende het als raadhuis en daarna tot 1998 als postkantoor.
