Stad, ontstaan op een hoogte, waar in de tweede helft van de 11de eeuw een, door een gracht omgeven, stenen kerk werd gebouwd. Aan de zuidrand van de Middelzee ontstond in de 12de eeuw een aantal binnenpolders (hemmen).
De Hemdijk liep ten noorden langs deze nabij de kerk ontstane nederzetting volgens het huidige tracé: Wijde en Nauwe Noorderhorne, Marktstraat, Peperstraat, Nauwe en Wijde Burgstraat en Oosterdijk. Ten zuiden van de Hemdijk groef men tussen de kerkgracht en het Grootzand de Dijksloot, die als haven diende.
Veranderingen in de afwatering maakten in de 13de eeuw sluizen (zijlen) in de Hemdijk noodzakelijk; in het verlengde van het Grootzand ontstond de Neltjeszijl met overslaghaven. Begin 13de eeuw stichtten de kruisheren een klooster aan de noordzijde van de Hemdijk (Kruizebroederstraat).
Aan het eind van de 13de eeuw kreeg de nederzetting aan de oostzijde een gracht. Dit maakte een nieuwe zijl in de Hemdijk noodzakelijk (Potterof Poortezijlen).
Tussen deze zijl en de Neltjeszijl verrees de stins Rodenburg (verwoest rond 1400). Door het verdwijnen van de Middelzee gingen Geeuw, Hoogend, Singel en Oude Vaart deel uitmaken van de nieuwe vaarverbinding tussen Staveren en Leeuwarden.In 1427 kreeg Sneek het waagrecht en werd het een centrum voor de handel in zuivelproducten, waarmee een bloeiperiode begon. De stadsrechten werden in 1456 vastgelegd. In de 15de eeuw ontstond ten zuiden van het Hoogend de ‘Nyestadt’ en rond de Oosterdijk en het Kleinzand de ‘Uytbuyren’. Het geheel werd vanaf 1492 omwald en voorzien van een omgrachting. Verdere verbeteringen van de verdedigingswerken volgden in de tweede kwart van de 16de eeuw en maakten Sneek tot de enige geheel ommuurde stad van Friesland. Voor de handel in boter op Holland werd aan het eind van de Geeuw een insteekhaven gegraven, de Kolk.
Hierbij werd in 1613 de Hoogendster Pijp of Waterpoort gebouwd. In 1661 kwam de trekvaart met Leeuwarden tot stand. In 1713-'25 sloopte men grote delen van de stadsmuur. Alleen de Waterpoort bleef in zijn geheel gespaard. In de 18de eeuw werd Sneek een knooppunt in de binnenvaart en groeide de botermarkt uit tot de grootste van Friesland.
Deze hernieuwde periode van bloei liep door tot in de eerste helft van de 19de eeuw. Ter vergroting van de overslagcapaciteit kwam in 1864 aan de oostrand van de stad de Jousterkade tot stand. Ten behoeve van de steeds groter wordende stoomboten die niet de stad in konden varen legde men langs de stadsgracht vanaf 1878 de Harinxma-, de Bothnia- en de Rienck Bockemakade aan en ten slotte in 1907 en 1915 de Prins Hendrikkade. Na 1840 kwamen straatwegverbindingen tot stand met Leeuwarden (1842), Bolsward (1844) en Lemmer (1845). Belangrijk was de aanleg in 1883 van de spoorlijn Leeuwarden-Sneek (in 1885 doorgetrokken naar Stavoren). Als westelijke ontsluiting van de stad kwam de Stationsstraat tot stand.
In 1885 werd de haven bij de Neltjeszijl gedempt (nu Schaapmarktplein) evenals de Pollen en de Poortezijlen (1883). Aan de Leeuwarderweg bouwde men in 1888 de zuivelfabriek ‘Normandia’ (gesloopt in 1972) en in 1902 de fabriek van suikerwaren Tonnema aan het Kleinzand (verplaatst in 1955). Als gevolg van de verplaatsing van de gasfabriek ontstond in 1904 het Martiniplein, dat tot 1930 dienst deed als veemarkt. Aan de Bolswarderweg werd in 1898 het Wilhelminapark aangelegd, en als eerste aanzet voor de later zo belangrijke watersport in 1911 aan de Oudvaart een jachthaven. Vanaf circa 1870 werden aan de buitenzijde van de stadsgracht enkele complexen arbeiderswoningen gerealiseerd. Het door J. de Kok ontworpen uitbreidingsplan van 1929 leidde onder meer tot de verplaatsing van de Veemarkt en de ontwikkeling van de wijk Sperkhem in het zuidoosten.
Ook aan de noordzijde ontstonden stadsuitbreidingen. Na de Tweede Wereldoorlog bleef Sneek de grootste stad van zuidwest Friesland. In het centrum bleven veranderingen voornamelijk beperkt tot de demping van de Singel (1930 en 1954), de sloop van de in 1944 verwoeste synagoge uit 1880 en de in 1945 afgebrande waag uit 1855, en de nieuwbouw in de omgeving van het Martiniplein (1983-'85). Sneek is een beschermd stadsgezicht.
