Sluizen. Uitgevoerd als een ‘pijp’ met sluisdeuren is de Zijl (De Zijl ong.) . Deze als scheiding tussen het zoute water van het Grootdiep en het zoete water van het Kleindiep fungerende sluis werd in 1583 om verdedigingstechnische redenen in oostelijke richting verlegd naar de huidige plek.
Gedenkstenen in de sluis herinneren aan de bouw in 1583 en verbouwingen en vernieuwingen in 1715 en 1757. Het Oosterverlaat in de Zuider Ee (bij Schapedijkje 17) is in 1862 aangelegd en in 1969 gerestaureerd.
Het als verbinding tussen de stadsgracht en de Aalsumervaart aangelegde Noorderverlaat dateert uit 1876 evenals de met neoclassicistische details uitgevoerde sluiswachterwoning (Rondweg-Noord 20). De sluis is in 1914 gerestaureerd en in 1939 vernieuwd.
