factor van Castle

betekenis & definitie

De intrinsic factor van Castle is een thermolabiel glycoprotëme in het maagsap, nodig voor de resorptie van vitamine B12; de extrinsic factor van Castle is vitamine B12. Beide factoren zijn noodzakelijk voor de produktic van de anti-perniciosafactor. Bij ontbreken van deze erythrocyte maturation factor (EMF) wordt de rijping van de rode bloedcellen in het beenmerg gestoord en ontstaat er pernicieuze anemie.

In 1922 toonde de Amerikaanse patholoog George Hoyt Whipple (1878-1976) aan dat bij honden die door bloedverlies anemisch geworden waren het bloedgehalte door het nuttigen van rauwe lever weer op peil gebracht kon worden. Vier jaar later ontdekten de Amerikaanse artsen George Richards Minot (1885-1950) en William Parry Murphy (geb. 1892) dit effect ook bij patiënten met pernicieuze anemie. In 1934 kregen de drie Amerikanen voor hun levertherapie bij anemieën de Nobelprijs voor geneeskunde.

De in 1897 geboren William Bosworth Castle, een jonge assistent van Minot in Boston, ging een stapje verder en ontdekte in 1928 dat de achylische maag bij patiënten met een perniciosa geen intrinsic factor secerneerde die nodig is om vitamine B12 uit het voedsel op te nemen. Voor het echter zover was, had hij op zichzelf de nodige proeven genomen. Hij at daartoe wat vlees en nadat het maagsap er lang genoeg op ingewerkt had, bracht hij het uit zijn maag gehaalde vlees in de maag van patiënten met pernicieuze anemie. Het bleek dat het vlees onder deze omstandigheden hetzelfde effect had als lever. Volgens Castle waren er twee factoren werkzaam: de intrinsieke, afgescheiden door de maag, en de extrinsieke uit het vlees. Met zijn medewerkers publiceerde hij deze bevindingen: ‘Observations on the Etiologic Relationship of Achylia Gastrica to Pernicious Anemia I-IV’1.

Langs parenterale weg, aanvankelijk nog met leverextract, later met het gezuiverde vitamine BJ2, was het mogelijk geworden patiënten met een pernicieuze anemie te genezen.

1 Am.]. M. Sc. 178, p. 748 en 764,19Z9; 180, P- 305,1930; i8z, p. 741,1931