Nederlands spectatoriaal geschrift (1731-35) onder redactie van Justus van Effen (1684-1735).
Aanvankelijk was het een weekblad, later verscheen het twee keer per week; in totaal verschenen er 360 nummers van elk 8 bladzijden. In zijn blad, dat hij grotendeels zelf volschreef, behandelde Van Effen alle mogelijke onderwerpen: literatuur, taalkunde, sociale problemen, godsdienst. Hij hield een pleidooi voor verdraagzaamheid en voor de gelijkheid van alle mensen; hij bestreed het Hollandse chauvinisme en het calvinistische verzet tegen toneel en ander vermaak. Ook propageerde hij het gebruik van de moedertaal in plaats van het Frans (in de ‘betere‘ kringen werd het Nederlands beschouwd als een soort bediendentaal). Alle stukken ademen de kritische rationalistische geest van de Verlichting.
De Hollandse Spectator is grotendeels gevuld met essays, maar soms sprak Van Effen zijn mening niet rechtstreeks uit, maar door middel van een kort verhaal. Zo ontstonden de eerste korte verhalen uit de Nederlandse literatuur, zoals "Thijsbuurs os" (1732) en "Kobus en Agnietje: historie van een burgervrijage" (1733).
