Gepubliceerd op 13-06-2017

Tito (1892-1980)

betekenis & definitie

Premier (1945-53) en president (1953-80) van Joegoslavië.

Josip Broz was de zoon van een Kroatische smid. Vóór de Eerste Wereldoorlog werd hij lid van de socialistische partij in Zagreb. Als soldaat van het leger van Oostenrijk-Hongarije werd hij in 1915 als krijgsgevangene naar Rusland gevoerd. Hij ontsnapte en trok naar Petrograd waar hij de oktoberrevolutie meemaakte en in het Rode Leger van Trotski diende. Na terugkeer in zijn vaderland in 1920 ontpopte Broz zich als beroepsrevolutionair. Zijn activiteiten voor de illegale Communistische Partij leidden in 1928 tot een gevangenisstraf van vijf jaar. Na zijn vrijlating nam hij diverse schuilnamen aan, waarvan Tito vanaf 1934 de bekendste werd.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog organiseerde hij als leider van de partizanen de strijd tegen de Italiaanse en Duitse bezetters van Joegoslavië. Hij verwierf zich zoveel prestige, dat hij in 1943 op een congres in Herzegowina tot maarschalk van Joegoslavië en tot leider van een federale republiek werd benoemd. Maarschalk Tito slaagde erin zijn land zonder steun van Sovjetlegers te bevrijden. Ook na de oorlog bleef hij buiten de Sovjetinvloedssfeer. In juni 1948 kwam het tot een breuk met Moskou. Tito wierp zich daarna op als de leider van de niet-gebonden landen.

Tito maakte van Joegoslavië een eenpartijstaat; hij werd zelf premier en in 1953 president. Hij stond een eigen invulling van het communisme voor, zoals terug te vinden in het arbeiderszelfbestuur. Onder zijn presidentschap bleven de problemen tussen de verschillende bevolkingsgroepen en deelrepublieken in Joegoslavië onder controle dankzij het enorme aanzien dat hij als samenbindende factor genoot. Na de dood van Tito werd het ambt van president vervangen door een collectieve regering. De leiders van de zes deelrepublieken van Joegoslavië waren bij toerbeurt president. De spanningen binnen Joegoslavië kwamen snel aan de oppervlakte en ontlaadden zich in 1991 in de Joegoslavische burgeroorlog.

< >