Gepubliceerd op 30-07-2017

Stresemann, Gustav (1878-1929)

betekenis & definitie

Duits politicus, die de in jaren twintig de betrekkingen van Duitsland met de voormalige geallieerden verbeterde.

Stresemann werd in Berlijn geboren als de zoon van een welvarende, protestantse bierbrouwer. Hij studeerde literatuur, geschiedenis en economie aan de universiteiten van Berlijn en Leipzig. Als afgevaardigde van de Nationaal-Liberalen zat hij van 1906-12 en van 1914-18 in de Rijksdag. Vanwege zijn slechte gezondheid werd hij afgekeurd voor militaire dienst. Stresemann verdedigde tijdens de Eerste Wereldoorlog in de Rijksdag met kracht het agressieve beleid van de Duitse legerleiding. Hij was zeer geschokt door de Duitse nederlaag.

In december 1918, kort na de oorlog, richtte hij een eigen liberale partij op, de Deutsche Volkspartei. Hoewel monarchist, respecteerde Stresemann de grondwet van de Weimar-republiek. In 1923 was Stresemann ruim zeven weken rijkskanselier, en vanaf 1923 tot zijn dood in 1929 minister van Buitenlandse Zaken. Hij maakte een eind aan het desastreuze, passieve verzet tegen de Franse en Belgische bezetting van het Ruhrgebied dat tot een hyperinflatie had geleid.

Stresemann voerde een buitenlandse politiek, gericht op het zoveel mogelijk ongedaan maken van de knellende bepalingen van het Verdrag van Versailles. Hij hoopte dit te bereiken door vreedzaam overleg en goede politieke verhoudingen met de voormalige geallieerden. Zo stond hij aan de basis van het Dawes-plan, en was hij samen met zijn Franse collega Aristide Briand initiatiefnemer van de verdragen van Locarno. Duitsland erkende in Locarno de westgrens, zoals vastgesteld in Versailles. Stresemann en Briand kregen de Nobelprijs voor de vrede; Duitsland werd tot de Volkenbond toegelaten. Tegelijkertijd was hij echter van mening dat de Duitse oostgrens moest worden herzien: Duitsland behoorde Danzig, de Poolse Corridor en Opper-Silezië terug te krijgen. In 1928 kwam mede door zijn inspanningen het Briand-Kellogg-pact tot stand dat de oorlog wilde uitbannen. Kort na de herziening van de Duitse herstelbetalingen in het Young-plan overleed Stresemann plotseling.

Zijn dood betekende een breekpunt in de geschiedenis van de Weimar-republiek. Duitsland verliet steeds meer de coöperatieve koers en kwam daardoor geleidelijk weer in conflict met zijn buurlanden.

< >