Een zeer orthodoxe, antiliberale theologische richting, met name in het christendom en in de islam.
Fundamentalisme komt zowel in het christendom als in de islam voor. Fundamentalisme gaat verder dan orthodoxie (het streng vasthouden aan de leer). Fundamentalisten willen anderen dwingen hun opvattingen te aanvaarden. Fundamentalistische christenen houden vast aan een letterlijke interpretatie van de bijbel (`de bijbel van kaft tot kaft'). In de jaren twintig en dertig waren er bijvoorbeeld in de Verenigde Staten scherpe tegenstellingen tussen fundamentalistische christenen en ruimer denkende geloofsgenoten over de evolutietheorie van Darwin. Zo werd er in juli 1925 tegen John T. Scopes, biologieleraar aan de Dayton High School in Tennessee, een proces gevoerd omdat hij de evolutietheorie doceerde. Dat betekende een overtreding van een wet van de staat Tennessee, die in maart 1925 was aangenomen, en waarin stond dat het onwettig was een leer te doceren die de letterlijke interpretatie van het bijbelse scheppingsverhaal aantastte. Scopes werd tot een boete van honderd dollar veroordeeld. In het hoger beroep van deze zaak bij het Hooggerechtshof van de staat Tennessee werd de geldigheid van de wet niet in twijfel getrokken; Scopes werd echter vrijgesproken omdat de boete buiten proportie zou zijn.
De term fundamentalisme wordt vooral voor het islamitisch fundamentalisme gebruikt. Een groot deel van de islamitische wereld was door Europese landen gekoloniseerd. De dekolonisatie na de Tweede Wereldoorlog stimuleerde het zelfbewustzijn van de islam. Zo ontstond in Egypte de Moslim Broederschap. Sayyid Qutb, een van de leden van die organisatie, legde een theologische en ideologische basis voor het islamitisch fundamentalisme in zijn boek De islam en de problemen van de beschaving uit 1960. Het islamitisch fundamentalisme werd sterk gestimuleerd door de islamitische volksrevolutie in Iran, waar in 1979 ayatollah Roehollah Khomeini aan de macht kwam, en een fundamentalistische republiek stichtte. In die republiek werden voorschriften uit de koran letterlijk nagevolgd. Vanaf dat moment nam de invloed van het fundamentalisme toe, bijvoorbeeld ook in Algerije en in Afghanistan.
