vorm, organisatie waarvan elk element slechts bestaat door de rol die het in het geheel speelt;→(structuur). Een melodie is een vorm die zelfs wanneer ze in een andere toonaard getransponeerd wordt, herkenbaar blijft.
Daar de noten veranderd zijn, kunnen we haar slechts herkennen door de relatie die er tussen de delen ervan bestaat, d.w.z. door de organisatie van de geluidselementen. Het is die relatie en niet de noten waarvan we onmiddellijk de globale betekenis vatten. Over het algemeen nemen we een georganiseerd geheel waar en niet de bestanddelen ervan. De Gestalt is een onmiddellijk bewustzijnsgegeven dat voortkomt uit de spontane neiging tot ordening, waarmee we de elementen opnemen; Er bestaan grondvormen (Wertheimer) die symmetrisch en compleet zijn en gemakkelijk afsteken tegen de achtergrond en andere vormen die asymmetrisch en onvolledig zijn. Grondvormen zijn constant, d.w.z. zij hebben de neiging hun eigen kenmerken te behouden ondanks wijzigingen in presentatie. De → Gestaltpsychologie waarvoor drie Berlijnse psychologen, Wertheimer (1880-1943), KofFka (1886-1941) en Kohier (1880-1967) in het begin van de 20e eeuw de grondslag legden, beschouwt ieder verschijnsel als een gestructureerd geheel dat zijn eigen wetten heeft.
De ontleding van dit geheel in elementen leert ons niets over de aard ervan. Het architecturale werk dat ik bewonder, is iets anders dan de som van de stenen; het lichaam is iets anders dan de som der organen. De elementen zijn geïntegreerd in het geheel dat het evenwicht ervan regelt en de delen verklaart. De Gestalt-psychologie heeft een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van de hedendaagse psychologische theorieën. Zij ligt ten grondslag aan de opvattingen volgens welke het organisme een eenheid is (-» Goldstein), aan moderne theorieën betreffende het → verstand en het → geheugen (herinneringen gehoorzamen aan vorm-wetten : men herinnert zich iets des te beter naarmate het in een betekenisvolle samenhang geordend is). Zij heeft ook invloed uitgeoefend op het denken van filosofen als → Merleau-Ponty. → Tachistoscoop.
