Staatsgezinden (ook: Statenpartij), politieke stroming in de Noordnederlandse Republiek, die de gewestelijke soevereiniteit als grondslag van de unie beschouwde. De Statenpartij stond tegenover de → Stadhouderlijke Partij.
Aangezien de Unie van → Utrecht (1579) als militair verdrag tot verdediging tegen Spanje, geen uitsluitsel over de soevereiniteit gaf, ontstond een machtsstrijd tussen de regenten van de gewesten en de Staten-Generaal. In de praktijk gaf de macht van de stadhouder of van de → raadpensionaris van Holland de doorslag. Tijdens het → Twaalfjarig Bestand en onder de regeringen van de stadhouders Willem II, Willem III en de Hollandse raadpensionaris Johan de → Witt leidde die tegenstelling tot botsingen. In twee → stadhouderloze tijdperken (1650-1672 en 1702-1747) hadden de staatsgezinden volledig de macht in handen. Nadat een deel van de regenten zich in de 18e eeuw tijdelijk bij de → patriotten had aangesloten, werd de traditie van staatsgezinden nog voortgezet door de federalisten in het begin van de → Franse tijd.
