Mandement [Lat. mandare, verordenen], herderlijke bisschoppelijke brief, waarin richtlijnen staan op godsdienstig of moreel gebied in bijzondere, actuele omstandigheden. In Nederland werden twee mandementen bekend.
Het mandement van het episcopaat van 23.7.1868, gebaseerd op de encycliek Quanta Cura (1864), waarin aan gelovigen het bezoeken van openbare scholen werd ontraden (→ schoolstrijd) en dat van 30.5.1954, getiteld De katholiek in het openbare leven van deze tijd, waarin rooms-katholieken verboden werd lid te zijn van een socialistische vakvereniging, terwijl het lidmaatschap van socialistische partijen en van de Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming (nvsh) werd ontraden. Op 9.9.1965 werd het verbod ingetrokken. In België is vooral het mandement van 1838 gericht tegen vrijmetselaars bekend geworden.
