Kruisheren [Lat. Ordo Sanctae Crucis, osc, in de Middeleeuwen Kruisbroeders genaamd], een katholieke orde van reguliere kanunniken (kanunniken die volgens een regel leven) die in de 13e eeuw werd gesticht door → Theodorus van Celles, kanunnik in Luik.
Als ideaal voor zijn orde beschouwde hij prediking, gemeenschappelijk leven en een zuiver beleven van het liturgisch koorgebed. Als grondslag voor zijn orde nam hij de regel van Augustinus aan. In 1248 verkreeg hij goedkeuring van paus Innocentius IV. Er volgden stichtingen in de Zuidelijke Nederlanden en in Frankrijk en in 1318 voor het eerst in de Noordelijke Nederlanden (Asperen). De Kruisheren werden beïnvloed door de → Moderne Devotie. Tijdens de → Reformatie werden vrijwel alle kloosters in de Noordelijke Nederlanden opgeheven. Tijdens de → Franse tijd wisten twee kloosters zich te handhaven: Sint-Agatha en Duisburg. De orde werd in de 19e eeuw hersteld onder magister-generaal Henricus van den Wijmelenberg (1840-1881).
