Gerbrandy, Pieter Sjoerds, Nederlands antirevolutionair staatsman, *13.4.1885 Goëngamieden (bij Sneek), +7.9.1961 's-Gravenhage. Gerbrandy was advocaat in Leiden en Sneek; van 1920-1930 was hij lid van Gedeputeerde Staten van Friesland; in 1930 werd hij hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
Gerbrandy werd in 1939 minister van Justitie in het ministerie-De Geer. Hij trok in mei 1940 met de Nederlandse regering naar Londen en nam in september 1940 de leiding van de regering op zich na het aftreden van De → Geer (eerste ministerie-Gerbrandy). In juli 1941 vormde hij het tweede ministerie-Gerbrandy, nadat zijn eerste ministerie na onenigheid in de ministerraad uiteengevallen was. Hij beheerde achtereenvolgens ook de portefeuilles van Justitie, Koloniën en Algemene Oorlogvoering. Gerbrandy forceerde na terugkeer in het bevrijde zuiden een kabinetscrisis (G.J. van → Heuven Goedhart) en vormde het derde ministerie-Gerbrandy (23.2.1945-24.6.1945) zonder socialisten, maar met een sterke rooms-katholieke vertegenwoordiging en een aantal leden van de voormalige → Nederlandse Unie; dit kabinet stond sterk onder invloed van het → Militair Gezag. Van 1948-1958 was hij lid van de Tweede Kamer. Gerbrandy was van 1946-1950 voorzitter van het Nationaal Comité Handhaving Rijkseenheid dat tegen de losmaking van Indonesië uit het rijksverband was; hij drong aan op steun aan de Republiek der Zuid-Molukken. Gerbrandy bekleedde naast zijn politieke werk ook een groot aantal functies in het bedrijfsleven.
