zwellingen en vergrotingen van afzonderlijke delen van de hersenen leiden tot beklemming in de gesloten schedel. Hoofdpijn, braken, stoornissen bij het zien, vertraagde pols, zijn het gevolg van overmatige druk op de hersenen.
Daarbij komen, afhankelijk van de plaats van het h. nog de zgn. haardsymptomen, wanneer belangrijke functies van de grijze hersenschors uitvallen en zo op de plaats van de stoornis wijzen. Behalve gezwellen die in de hersenen dikwijls van de steunsubstantie (glia) uitgaan en daarom glioma genoemd worden, komen ook vaatverwijdingen (aneurysma) of blaas- en lintwormen (echinococcen, cysticerci) in aanmerking, in de hersenen kunnen ook goedaardige gezwellen levensgevaarlijk worden. Operatief verwijderen, of, wanneer dat niet mogelijk is, de druk verminderen door de schedel te openen. Bij bepaalde vormen kan men door röntgenstralen invloed uitoefenen op het gezwel.
