vormt een mechanisch stootkussen voor de hersensubstantie en dient de stofwisseling van de hersenen. Bevindt zich in de hersenholten en tussen de hersenvliezen.
Kan bij het onderzoek naar ziekten door ruggemerg- en achterhoofdpunctie afgenomen worden. Normaliter is de vloeistof helder en bevat hoogstens 3 witte bloedlichaampjes per cc., evenals sporen van eiwitten, suiker en andere stoffen. Wanneer de druk verhoogd is, de h. troebel of bloedig verkleurd is, de celelementen vermeerderd zijn of bacteriën aantoonbaar zijn, dan kan men daaruit de conclusie trekken dat er bepaalde ontstekingen zijn, hersenbloedingen aantonen of door bepaalde reacties zenuwsyfilis vaststellen.