een zacht stimuleren van de gehele stofwisseling door het onttrekken van warmte. Versterkt bloedsomloop en ademhaling, werkt opwekkend, verfrissend en hardend.
Toepassen op het warme lichaam in bed, direct na het opstaan, na lichaamsbeweging en gymnastiek. Gehele lichaam of delen ervan. In koud water gedoopte en uitgewrongen doek, die steeds opnieuw vochtig en koud gemaakt moet worden. Volgorde: rechterhand, buitenzijde arm, schouder, binnenzijde van arm en borst, rug; linkerarm idem. Rechtervoet, buitenzijde been, binnenzijde been, voetzool; linkerbeen idem. Zitvlak, romp.Bij gevoelige patiënten borst, rug of ledematen met een vochtige, koude doek bedekken en over de doek wrijven of er op kloppen, zonder de doek zelf te bewegen. Azijn toegevoegd aan het water versterkt de werking. Meermalen daags, dikwijls zelfs om het half uur, naar gelang het voorschrift.
