ae, f. (oudlatijn: vea),
I. eig.,
a. weg, straat, rijweg, militaris, heerbaan, hoofdweg, Cic., in viam se dare, Cic., viae se committere, Cic., ex via excedere, Caes., declinare de via ad dexteram, Cic., viā ire, op de rechte weg gaan, - blijven, Liv., dare alci viam, plaats maken, Liv., maar dare alci viam per fundum, den weg toestaan, Cic., viam facere of paridere of aperire, Liv., viam inire of ingredi, Cic., totā via errare, geheel dwalen, Ter. | gang, kanaal (in het lichaam), vand. = luchtpijp; reet, spleet (waardoor iets dringt); streep (in een kleed).
b. abstr., tocht, reis, mars, inter vias, Ter., of inter viam, Cic., onderweg, in via, Ter., de via languere, van de reis, Cic., viam facere, Pl., Ov., rectā viā, rechtuit, regelrecht, Ter., unam tibi viam et perpetuam esse vellent, wensten, dat gij nimmer weerkwaamt, Cic.; tegenover mare (zeereis, -vaart) = landreis, mars over land, lassus maris et viarum, Hor., taedio viarum ac maris, Tac.
II. fig.,
a. in 't alg., vitae via, Cic., via vivendi, Cic., de via (het rechte pad der deugd) decedere, Cic., utor via, ik ga de middenweg, Cic.
b. in ‘t bijz., gelegenheid, middel, optimarum artium vias tradere, Cic., habeo certam viam, Cic., viam fraudis inire, Liv. | methode, handelwijze, manier, patrum, Ter., aliā aggrediemur viā, Ter., per omnes vias leti, Liv., vand. viā, met methode, regelmatig, in behoorlijke orde, dicere, Cic., progredi, Cic., verbonden ratione et via, Cic., via quadam et ratione, Cic.
Oude vorm van de genet.: viai, Enn. bij Cic., Lucr.
