I. ūs, m. eig.,
a. in ’t alg., gebruik, uitoefening, praktijk en dgl., usus privatus, Cic., publicus, Hor., plures (ignes), quam quot satis in visum erant, Liv., quia pecunia non posset in bellum usui esse, gebruikt worden, Liv., usus quotidianus et exercitatio, Caes., artis usus vulgaris communisque, Cic., ars et usus, theorie en praktijk, Tac., est alci in usu, c. inf., het is iemds gewoonte, Plin. ep.
b. in ’t bijz., verkeer, omgang, domesticus usus et consuetudo, Cic., coniunctus magno usu familiaritatis, Cic., inter nosmet vetus usus intercedit, Cic., quocum mihi est magnus usus, Cic.; vleselijke omgang, Tib., Ov. | usus et fructus, usus fructusque, vaker asyndet. usus fructus, vruchtgebruik (van vreemd eigendom), b.v. usus fructus omnium bonorum, Cic.; usus et auctoritas of usus auctoritas, verjaring, zie auctoritas, I, a.
II. ūs, m. overdr.,
a. oefening = ervaring, praktijk, usus atque exercitatio, Cic., habere magnum in re militari of in castris usum, Caes., habere usum belli, Caes., nullius usus imperator, Caes.
b. bruikbaarheid, nut, magnos usus offert ad navigia facienda, Cic., esse usui civitati, Cic., magno usui esse, Cic., ex usu esse, Cic.
c. het nodige, benodigdheid, behoefte, usus provinciae, Cic., usus (sing. en plur.) belli, Liv., usus vitae necessarii, Cic. | usus est of usus adest of usus venit, de behoefte doet zich gevoelen, het is -, het wordt nodig, absol., si quando usus esset, Cic., quum adesset usus, Caes., si usus veniat, Caes.; c. abl., si quid erit quod extra magistratum curatore usus sit, Cic.; m. ut etc., an quoiquamst usus homini, se ut cruciet, Ter.: c. inf., non usus facto est mihi hunc sequi, ik behoef niet. Ter. | usu venit (niet evenit), het heeft (werkelijk) plaats, het komt voor, gebeurt, overkomt enz., quid homini potest turpius usu venire, Cic., mihi usu venturum non arbitrabar, ut etc., Cic., haec de Vercingetorige usu ventura, Caes., gescheiden quod usu memoriā patrum venit, Cic.
