ōnis, f.
I. in ’t alg., de nauwgezette inachtneming, zorgvuldigheid, nauwgezetheid.
II. in ’t bijz., de nauwgezette inachtneming van het heilige
a. gewetens-, gemoedsbezwaar, (godsdienstige) schroom, schuldbewustzijn, aperre of inicere alci religionem, Cic., eam religionem animis eximere, Liv., rem religioni habere, Cic., religio est (alci) absol. of c. inf., Ter., Liv., religioni est c. inf., Liv., religio alqm capit, Liv.: plur., quas religionem? wat voor godsdienstige bezwaren? Cic.
b. godsdienstig gevoel, eerbied, vroomheid, godsvrucht, geloof, godsdienstigheid, plur. nu eens = godsdienstige gevoelens, godsdienstigheid, dan = geloof, belijdenis, godsdienst: in slechte zin = bijgelovige schroom, bijgeloof, plur. = bijgelovige gedachten, - bezwaren, - angsten. | meton., het voorwerp van eerbiedige schroom, het heilige, in sacerdotibus tanta offusa oculis animoque religio, Liv., in slechte zin = heiligschennis, zonde, vloek, Clodiana, door Clodius begaan, Cic., contactus religione dies Alliensis, waarop een vloek rust, Liv.; in ’t bijz., de godsdienstige verplichting, gewetensdwang, tanta religione obstricta tota provincia est, ut etc., Cic., nullam scelere religionem exsolvi, Liv., en zo van een eed, rel. iurisiurandi, Caes., Cic., vand. praegn. = verbintenis door een eed, eed, vestra religio, Cic., timori magis quant religioni consulere, Caes., ook = heiligheid, deorum, fani, sortis, Cic.
c. godsdienstige verering, godsverering, eredienst, (uitwendige) godsdienst; plur. = godsdienstige handelingen, - gebruiken, en vand. = eredienst, diligentissimus religionum cultor, Liv., interpres religionum, Cic., religiones interpretari, Cic., Caes., religiones instituere (invoeren), Liv., qui sunt religionum colentes, Cic. | meton., voorwerp van vrome verering, heilige zaak, quae religio aut quae machina belli? van het Trojaanse paard, Verg., rel. domestica, van een standbeeld, Cic., religiones violare, zich aan beelden vergrijpen, Cic., religiones ipsae . . . commovisse se videntur, Cic., vand. = de heilige woning der goden, ad deorum religionem demigrare, Cic.: plur. = tekenen der goden, auspiciis et religionibus inductus, Auct. bell. Alex.
