dep. (1);
1. in ‘t alg., matigen, in toom houden, beteugelen, beheersen, bedwingen, eig., equos in praecipiti, Caes. | overdr., c. dat., uxoribus, Cic., religioni, Cic., c. acc., animos in rebus secundis, Cic., linguam, Sall., absol., recitat Caesar, ita moderans (op zo afgemeten toon), ne etc., Tac.; in ’t bijz., beperken, verminderen, matigen, c. dat., cursui, Tac., c. acc., difficultatem annonae, Vell.
2. praegn., leiden, sturen, richten, hanteren, c. dat., navi funiculo, Cic., c. acc., habenas, Ov., fidem (snareninstrument), bespelen. |overdr., (iemd of iets) leiden, (over iemd of iets) beschikken, heersen, (iets) bepalen, beslissen, regelen, c. dat., cuius libido moderatur gentibus, Sall., quibus totis moderatur oratio, Cic., c. acc., frena imperii, Ov., religionem, Cic., c. abl. van de maatstaf, (iets naar iets) inrichten, zich (bij iets door iets) laten leiden, non voluptate, sed officio consilia, Cic.