Woordenboek Nederlands -Latijn

Dr. J.F.L. Montijn (1949)

Gepubliceerd op 14-02-2022

Concĭpĭo

betekenis & definitie

cēpi, ceptum (3);

I. in ‘t alg., samenvatten, opnemen, -vatten, -vangen. | overdr., (woorden) in een formule brengen, de formule van iets opstellen, verba (iuris iurandi), iusiurandum, Liv.; conceptie verbis iurare of peierare, een formele eed of meineed zweren, Liv., Cic.; vand. praegn. = iets in een plechtige formule na-, uitspreken, votum, Liv., ook = iets met een plechtig formulier bepalen, aankondigen, sluiten, foedus, Verg., Latinas (ferias), Liv.; (een som) in cijfers schatten, begroten, bepalen.

II. in 't bijz., tot zich nemen, aannemen, in zich opnemen,

a. eig., (een vloeistof) tot zich trekken, inzuigen; ignem, in brand geraken, of = heet worden (van kalk), of fig. = in gloed geraken (van verliefden); (lucht) opnemen, vangen, inzuigen (van zeilen, horens); ontvangen, zwanger worden, absol., Cic., alqm ex alqo, Cic., de of ab alqo, Ov., alqm pluvio auro, Ov.; praegn. concipe! = trouw! Ov., pass. concipi ook overdr. (van rivieren) ontspringen, ex alio jonte, Curt.; (een physieke eigenschap of gesteldheid) aannemen, krijgen, alias aliasque vires (van rivieren enz.), Ov.
b. overdr., zich op de hals halen, op zich laden, dedecus, Cic.; zich schuldig maken aan, begaan, scelus, Cic. | (m. en z. animo, mente en dgl.) iets in zich laten opkomen of ingang vinden, in zich voeden, (in zijn binnenste) koesteren, gewaarworden, gevoelen, tanta flagitia animo, Cic., odium in alqm, Cic.; vand. m. en z. spe of mente, op iets hopen, naar iets streven, op iets zinnen, scelus, Cic., hoc spe, Liv. | zich voorstellen, zich een voorstelling maken van, zich verbeelden, (zich) denken, gewl. m. animo (animis) of mente, Cic.; vand. ook = vermoeden, argwaan hebben (aangaande iets). | vatten, inzien, begrijpen, alqd animo ac mente, Cic.

< >