recht der volkeren, om zelf te beslissen, tot welke Staat zij willen behoren. Werd in W.O.
I als leuze gehanteerd door de geallieerden, vooral Wilson (14 punten). Na de vrede was het Z. o.a. beginsel bij de ontbinding der Oostenrijks-Hongaarse monarchie. In vele betwiste gebieden werden volksstemmingen gehouden, echter niet in die, welke de grote geallieerde mogendheden zelf wensten te annexeren. Hitler trachtte gedurende korte tijd zijn annexatiepolitiek met het Z. te rechtvaardigen. Tijdens W.O. II werd de vaan van het Z. wederom geheven door Roosevelt (Atlantic Charter). Het is thans o.a. leidend beginsel zowel van de Nederlandse als van de Amerikaanse politiek in Indonesië.
