(1832-1883), Frans schilder, lithograaf en etser. Aanvankelijk leerling van Couture met wiens inzichten hij zich echter niet kon verenigen.
In 1856 verliet hij deze en bezocht vaak het Louvre, waar hij onder de indruk van Tintoretto, Titiaan en Velazquez kwam. In 1861 schilderde hij ’De Spaanse guitaarspeler’, daarna ’Ballet Espagnol’ en weer later ’Lola de Valence’. Uit deze schilderijen spreekt zijn liefde voor Spanje, dat hij in 1865 bezocht. In 1863 ontketende hij een golf van verontwaardiging met zijn schilderij ’Le déjeuner sur l’herbe’, waarop hij een naakte vrouw afbeeldt in gezelschap van mannen, gekleed naar de mode van die tijd. Door de frisse, levendige kleur, leek het alsof dit doek niet in het atelier maar buiten was geschilderd. Toch vond hij de instemming van enige jonge schilders, die hem voortaan als hun leider beschouwden. Zijn eigen wil werd nog duidelijker toen hij in 1865 in de Salon zijn ’Olympia’ tentoonstelde. Ook dit schilderij werd verkeerd begrepen. Men maakte zich boos over de afgebeelde zwarte kat en de negerin met de bloemenruiker, zonder te begrijpen, dat zij nodig waren als geheel in de compositie. Zijn werk vertoont de invloed van de impressionisten, ook al sloot hij zich niet bij hen aan. In tegenstelling tot de impressionisten maakte hij veelvuldig gebruik van het zwart, waarmee hij prachtige effecten wist te bereiken. Hij schilderde talrijke portretten o.a. van Proust, Clemenceau, Duret, Zola en Mallarmé. Sinds 1880 voelde hij al de eerste symptomen van een verlamming, waardoor hij werd gedwongen zich meer op stillevens en bloemen toe te leggen, zie negentiende eeuw – tweede helft – schilderkunst – Frankrijk - impressionisme.
