DE BEELDHOUWKUNST DER MIDDELEEUWEN:
VERBREIDING VAN DE GOTISCHE SCULPTUUR: ZUID-ITALIË
Rome en vooral zuid-Italië (Apulië, Campanië, Sicilië) blijven tot het einde van de Hohenstaufentijd een randgebied van de Euro¬pese kunst. De meest uiteenlopende stromingen vloeien hier samen: antieke overlevering en Byzantijnse naast Islamitische vormen; vormen uit de Franse bouwplastiek der romaanse periode en Franse vormen uit het begin van de Gotiek. Er zijn een paar figurale portalen, een enkele maal komen zelfs archivoltfiguren voor (b.v. aan de kathedraal in Ruvo), of, zij het sterk omgezet, uit Frankrijk geïmporteerde ’dagkantbeelden’ (b.v. in de S. Clemente in Casauria). De betekenis van deze kunst ligt overwegend buiten de figurale plastiek (die b.v. in Rome volkomen ontbreekt), maar in de decoratie, de rijke ingelegde versiering van de kansels.
Slechts enkele figurale sculpturen kunnen worden uitgelicht. Bijvoorbeeld de niet lang geleden door Sheppard bestudeerde sculpturen van de kruisgang in Monreale (late twaalfde eeuw), met een doorlopende rij overwegend figurale kapitelen. In dit zuid-Italiaanse gebied vormt een wereld op zich zelf de sculptuur uit de omgeving van de Hohenstaufenkeizer Frederik II. Gotische elementen, die via Cyprus kunnen zijn binnengedrongen, verbinden zich met antieke. Reminiscenties aan de oudheid pasten bij de politieke opvattingen van Frederik. In dit milieu worden voor het eerst in de na-antieke kunst weer borstbeelden vervaardigd. Ondanks haar verbindingen met de Oudheid is deze kunst echter geen renaissance in de laat-middeleeuwse zin. Het meest grandioze monument van de bouwsculptuur rondom de Hohenstaufenkeizer moet, voor zover ons bekend, die van de brugpoort van Capua zijn geweest. Deze sculptuur siert de ingangszijde met busten en standbeelden.
door Dr. W. Sauerlander.
