v. -n (in het alg. het geheel der personen, die met elkander een gemeenschap vormen inz. met betrekking tot de rechten en verplichtingen in verschillende toepassingen: 1 de gezamenlijke burgerij inz. tegenover de regering; het volk; 2 onderdeel van de staat; 3 vereniging of gemeenschap van gelovigen inz. van een bepaald kerkgenootschap; ook: de personen, waaruit deze gemeente bestaat):
1. de goe(de) gemeente,
a) het goedwillige volk,
b) het grote publiek; de smalle gemeente, de geringe burgerij; de spraakmakende gemeente, het taalgebruik;
2. de gemeente Amsterdam; de grenzen der gemeente, gemeentegebied;
3. de Lutherse gemeente; de gemeente hief de eerste Psalm aan; zegsw. een broeder der natte gemeente, drinkebroer.
