XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 21-03-2017

Sturm und Drang

betekenis & definitie

Sturm und Drang (Du. storm en drang) is een stroming in de Duitse literatuur van ongeveer 1770-85, die vooruitliep op de romantiek en die ook effect had op de andere kunsten.

De uitdrukking 'Sturm und Drang' ontstond naar aanleiding van Wirrwarr (1776), een toneelstuk van Klinger over de Amerikaanse revolutie. De Duitse schrijver Wackenroder beschreef de geest van de beweging als een 'volledig onderduiken in de golvende stromen van het gevoel.' Maar ook door het macabere en spookachtige werd men gefascineerd. Met Schiller's stuk Die Räuber (1781), de angstaanjagende taferelen van de schilder Fuseli en de vreemde ruimtelijke fantasieën van Piranesi wordt de stroming misschien het best gekarakteriseerd.

Op het gebied van de muziek worden de stormachtige werken van Haydn uit de jaren rond 1770 in verband gebracht met de Sturm und Drang (o.a. de symfonieën nr.44 en 49:de Trauersymfonie en La passione). In diezelfde tijd vond men dat de door het orkest begeleide recitatieven in de opera's van Jommelli en Traetta uitdrukking gaven aan 'ongebreidelde passie'. Ook de melodrama's van G. Benda, Ariadne (1774) en Medea (1775) gaven uiting aan grote passies en catastrofale gebeurtenissen. Mozart was daarvan zeer onder de indruk en probeerde Benda's melodramatechniek uit op zijn opera Zaide (1780). Pas tegen het eind van zijn leven had hij de catastrofe volledig in de greep, blijkens de hellevaart van Don Giovanni (1787), waarvan we ook nu nog kippenvel krijgen .

< >