John Bull (Radnorshire ca.1562-Antwerpen 1628) was een Engelse componist, organist, virginalist en orgelbouwer. Bull was de meest virtuoze klavierspeler uit zijn tijd en componeerde voor zijn tijd opmerkelijk virtuoze klaviermuziek. Bull heeft veel invloed gehad op componisten en de ontwikkeling van de klaviermuziek in zijn eigen land en op het continent.
Bull, geboren in Radnorshire, maakte snel carrière. Als jongen was hij organist aan de kathedraal van Hereford, waar hij muziekles kreeg van John Blitheman. Toen hij twintig was, was hij al opgeklommen tot organist van de Royal Chapel in Londen, een positie die hij combineerde met zijn werkzaamheden in Hereford. Dit leverde vaak problemen op wanneer Bull te lang wegbleef uit Londen een conflict met de voorzanger kostte hem uiteindelijk zijn baan. Nadat hij zijn muziekopleiding aan de universiteiten van Oxford en Cambridge had voltooid, werd hij aangesteld als professor in de muziek aan Gresham College in Londen (1597). Ook hier botste hij met de autoriteiten en in 1607 moest hij zijn ontslag nemen omdat hij wilde trouwen (professoren moesten in die tijd ongehuwd zijn!).
In 1613 was Bull betrokken bij een groot schandaal: hij werd verdacht van overspel: 'The man hath more music than honesty and is as famous for marring of virginity as he is for fingering of organs and virginals.' Bull vluchtte naar de Nederlanden, niet omdat hij schuldig aan overspel was, maar omdat, zo hield hij zelf vol, hij in Engeland om zijn katholieke geloof werd vervolgd. Hij kwam in dienst bij aartshertog Albert in Brussel, maar binnen een jaar moest hij vertrekken vanwege politieke druk vanuit Londen. Hij sleet zijn laatste jaren als organist aan de kathedraal van Antwerpen.
Het grootste en belangrijkste deel van Bulls overgeleverde werken is geschreven voor klavierinstrumenten; de klaviervirtuoos Bull heeft slechts weinig vocale werken op zijn naam staan. De werken dateren uit zijn Engelse periode en zijn opgenomen in manuscripten als de Fitzwilliam Virginal Book (1606-19) en Parthenia (1613). Veel is echter verloren gegaan bij zijn vlucht uit Londen. De composities, veelal dansen met variaties, zijn meestal simpel van structuur, maar hebben uitgebreide versieringen die hoge eisen stellen aan de vingervaardigheid en virtuositeit van de uitvoerder. Bulls chromatische Hexachord Fantasia is het eerste stuk in de muziekgeschiedenis dat door alle toonsoorten heen moduleert en werd een voorbeeld voor Sweelinck. Net als Bulls complexe canons lijkt deze muziek vooruit te wijzen naar J.S. Bach.
Oeuvre
Meer dan 120 klavierwerken, waaronder circa 90 voor virginaal; circa 120 instrumentale canons; 9 anthems.
