Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 08-01-2020

Zaligsprekingen

betekenis & definitie

worden in het algemeen genoemd spreuken van den Bijbel, die beginnen met een zaligprijzing. Speciaal wordt de naam gegeven aan de acht spreuken, waarmee Jesus volgens het Evangelie van Matthaeus de ➝ Bergrede begint (5.1-12).

Over het juiste getal, de verhouding tot de Z. bij Lucas (6.1726), de beteekenis van elke zaligspreking afzonderlijk is men het niet op alle punten eens.In het Evangelie van Matthaeus worden zalig geprezen: de armen van geest, de zachtmoedigen, de treurenden, zij die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, de barmhartigen, de zuiveren van hart, de vredestichters en de vervolgden. Sommige auteurs tellen de laatste categorie er niet bij. Bij Lucas worden genoemd de armen, de hongerigen, de weenenden en zij die bij de menschen gehaat zijn.

Jesus wil door de Z. de condities aangeven, die Hij stelt voor het toetreden tot zijn rijk. De belooning, die voor allen dezelfde is, is het bezit van het rijk. Over de beteekenis van: „armen van geest” en van: „zuiveren van hart” kan gedisputeerd worden. Het meest waarschijnlijk bedoelt Jesus niet de arme menschen, die inderdaad behoeftig zijn, maar die tegelijkertijd een vroom-godsdienstig leven leiden. De zuiveren van hart zijn in tegenstelling met de Farizeërs degenen, die het oprecht en eerlijk meenen. De andere Z. zijn in zich duidelijk.

C. Smits.

In de iconographie worden de acht z. zelden behandeld: in verband met de deugden (in den tweeden koepel van S. Marco, Venetië), ook als acht gesluierde vrouwen (St. Michaelskirche, Hildesheim), engelen met spreukbanden, acht medaillons, waarbinnen de Z. (kroonluchter, Aken).

p. Gerlachus.

Lit. : Künstle, Ikonogr. der christl. Kunst (1928).

< >