De leer der menschelijke waarden (waardensysteem en waardebeoordeeling; axiologie, timologie). Onder waarde verstaat men een zijnsgoed, voor zoover het inwerkt op ons streefvermogen („bonum ontologicum causale”), m.a.w. iets goeds, dat ons op een of andere manier bevredigt en daarom wordt nagestreefd, hetzij om zichzelf (eindwaarde), hetzij om iets anders (middelwaarde). Er bestaat dus een zekere rangorde van waarden, die opklimmen van de laagste, zuiver stoffelijke waarden tot een hoogste, geestelijke waarde. Deze hoogste of „absolute ’ waarde is God zelf, het hoogste goed, waaraan alle andere zijnsgoederen hun waarde ontleenen.
De ware levenswijsheid bestaat hierin, dat men aan elk zijnsgoed de juiste plaats in de rangorde der waarden toekent. God als hoogste goed te dienen en na te streven en in hem ons hoogste geluk te vinden, is de kern van ons Christelijk waarden-systeem. Wordt God als hoogste waarde miskend, dan zal vanzelf een lagere waarde (bijv. kennis, macht, bezit) de centrale plaats in het leven van mensch en menschheid gaan innemen; zoo spreekt reeds Paulus van menschen, „wier God hun buik is” (Phil. 3.19). Het waarden-systeem, dat niet enkel theoretisch, maar vooral practisch wordt voorgestaan, drukt zijn stempel op heel onze persoonlijkheid.De waardebeoordeeling is een functie van ons verstand, waarbij nochtans irrationeele factoren als wil, gevoel en waardeeringsvermogen uiteraard een groote rol spelen. Daar elke waarde een zijnsgoed veronderstelt, veronderstelt ook elk waarde-oordeel een waar zijnsoordeel: zuiver subjectieve waardeering voert tot waardeloos waarderelativisme. ➝ Relativisme.
Lit.: L. Bopp, Die erzieher. Eigenwerte der kath. Kirche (1928); S. Behn, Philos. d. Werte (1930). v. d.Berg.