Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 04-11-2019

Verduistering

betekenis & definitie

of eclips, (Gr. ekleipsis = verdwijning), de lichtafname van een hemellichaam door schaduwvorming. Men onderscheidt objectieve en schijnbare v. Een donker lichaam kan een objectieve v. ondergaan, als nl. het licht, dat het van een ander lichtgevend hemellichaam ontvangt, door een derde lichaam wordt onderschept. Tot de objectieve v. behooren o.m. ➝ maansverduisteringen door de aarde en de v. van de satellieten van Jupiter door deze planeet.

Bij een schijnbare v. blijft het „verduisterde” lichaam zelf even helder, maar wordt voor bepaalde waarnemers onzichtbaar, doordat een donker lichaam ervoor treedt. Hieronder vallen de ➝ zonsverduisteringen en ➝ sterbedekkingen door de maan en de verduisteringen der ➝ eclipssterren. Door de uitgebreidheid der lichtgevende lichamen treden geen scherpe schaduwen op, maar men heeft, behalve een volkomen donker deel, dat umbra of kernschaduw heet, nog een geleidelijk naar het volle licht uitvloeiende halfschaduw of penumbra, waar een deel van de lichtstralen nog komen kan. Een schijnbare v. is totaal voor iederen waarnemer in het gebied der kernschaduw; partieel of gedeeltelijk voor een waarnemer in het gebied van de halfschaduw, en ringvormig voor een waarnemer in het gebied. Een objectieve v. van het lichaam is totaal, als het geheel binnen de kernschaduw valt, partieel als het er gedeeltelijk binnen valt, en kan alleen ringvormig zijn, als het breeder is dan de kernschaduwkegel ter plaatse, zoodat het aan alle kanten buiten den kernschaduwkegel uit kan steken.Lit.: P. Schwan, Mathematische Theorie der astronomischen Finsternisse (1910). de Kort.

< >