(geol.) noemt men de belangrijke groep gesteentevormende mineralen, die op te vatten zijn als isomorphe mengsels van drie hoofdbestanddeelen, t.w. orthoklaas of kaliveldspaat: KAlSi3O8, albiet of natronveldspaat: NaAlSi3O8, anorthiet of kalkveldspaat: CaAl2Si2O8. De mengkristallen der beide laatste heeten plagioklaas. Hierbij onderscheidt men naar het gehalte aan anorthiet (van weinig tot veel): oligoklaas, andesien, labradoriet en bytoroniet. Ook de beide eerste, de alkaliveldspaten, geven samen mengkristallen: anorthoklaas.
Alle kristalliseeren zij in het trikliene kristalstelsel, behalve zuivere orthoklaas (monoklien). Hiervan is echter ook een trikliene vorm bekend: mikroklien.De v. vormen het hoofdbestanddeel van zeer vele gesteenten, en zijn daardoor een der belangrijkste bouwsteenen van de aardkorst. De indeeling der stollingsgesteenten berust dan ook voor een groot deel op hoeveelheid en aard der v. Zij verweeren gemakkelijk en gaan dan over in kleimineralen, o.a. kaolien (porseleinaarde). Technisch hebben de v. weinig beteekenis, enkele doorzichtige variëteiten van orthoklaas worden onder den naam: adulaar, maansteen, amazonensteen als halfedelsteenen gebruikt. Jong.